ປະເທດລາວ
 | ບົດຄວາມນີ້ຂາດການອ້າງອີງຈາກເອກະສານອ້າງອີງຫຼືແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ. ກະລຸນາຊ່ອຍພັດທະນາບົດຄວາມນີ້ໂດຍຕື່ມແຫຼ່ງຂໍ້ມູນເປັນຕາເຊື່ອຖື. ເນື້ອຫາເຊິ່ງຂາດການອ້າງອີງອາດຖືກຄັດຄ້ານຫຼືນຳອອກ |
ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ | |
|---|---|
 ທຸງຊາດ
| |
ຄຳຂວັນ: "ສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນາຖາວອນ" | |
.svg)  ທີ່ຕັ້ງຂອງ ປະເທດລາວ (ຂຽວ) ໃນອາຊຽນ (ເທົາເຂັ້ມ) — [ຄຳອະທິບາຍສັນຍະລັກ] | |
| ເມືອງຫຼວງ | ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ 17°58′N 102°36′E / 17.967°N 102.600°E |
| ພາສາລັດຖະການ | ພາສາລາວ |
| ພາສາທີ່ເວົ້າ | |
| ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (2015[2]) | |
| ສາສະໜາ | |
| ເດມະນິມ | ຊາວລາວ |
| ການປົກຄອງ | ປະຊາທິປະໄຕ ຄອມມິວນິດ |
| ທອງລຸນ ສີສຸລິດ | |
| ສອນໄຊ ສີພັນດອນ | |
| ບຸນທອງ ຈິດມະນີ ປານີ ຍາທໍ່ຕູ້ | |
| ໄຊສົມພອນ ພົມວິຫານ | |
| ສະພານິຕິບັນຍັດ | ສະພາແຫ່ງຊາດ |
| ກໍ່ຕັ້ງ | |
| 1354–1707 | |
| 1707–1778 | |
• ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຖືກປົກຄອງໂດຍສະຫຍາມ | 1778–1893 |
| 1893–1953 | |
• ຮວມລາຊະອານາຈັກ | 11 ພຶດສະພາ 1947 |
| 22 ຕຸລາ 1953 | |
| 2 ທັນວາ 1975 | |
| ພື້ນທີ່ | |
• ລວມ | 237,955 ຕາລາງກິໂລແມັດ (91,875 ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 82) |
| 2 | |
| ປະຊາກອນ | |
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ 2015 | 6,492,228[4] |
| 26.7 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (69.2 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 151) | |
| ຈີນີ (2012) | 36.4[5] ປານກາງ |
| HDI (2021) |  0.607[6]ປານກາງ · ອັນດັບທີ 140 |
| ສະກຸນເງິນ | ກີບ (₭) (LAK) |
| ເຂດເວລາ | UTC+7 (ເວລາໃນປະເທດລາວ) |
| ຮູບແບບວັນທີ | ວວ/ດດ/ປປປປ |
| ຂັບລົດດ້ານ | ຂວາ |
| ລະຫັດໂທລະສັບ | +856 |
| ລະຫັດ ISO 3166 | LA |
| ລະຫັດອິນເຕີເນັດ | .la |
ລາວ ຫຼື ຊື່ຢ່າງເປັນທາງການແມ່ນ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ (ຫຍໍ້ວ່າ: ສ.ປ.ປ.ລາວ)[7] ເປັນສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດ 236,800 ຕາລາງກິໂລແມັດ ເປັນປະເທດດຽວໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ທີ່ບໍ່ມີຊາຍແດນອອກສູ່ທະເລ[8] ເຊິ່ງພາກເໜືອມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດຈີນ ທິດໃຕ້ຕິດກັບປະເທດກຳປູເຈຍ ທິດຕາເວັນອອກຕິດກັບປະເທດຫວຽດນາມ ທິດຕາເວັນຕົກຕິດກັບປະເທດໄທ ແລະ ທິດຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອຕິດກັບປະເທດມຽນມາ[9]
ຫຼັງຈາກຊ່ວງເວລາແຫ່ງຄວາມຂັດແຍ້ງພາຍໃນອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ດິນແດນລາວຈຶ່ງຖືກແຕກແຍກອອກແມ່ນ 3 ສ່ວນ ຄື ຫຼວງພະບາງ ວຽງຈັນ ແລະຈຳປາສັກ[10] ກ່ອນຈະຕົກແມ່ນເມືອງໃນປົກຄອງຂອງສະຫຍາມໃນປີ ຄ.ສ. 1778 ຍາວນານນັບສະຕະວັດຈົນເມື່ອວິກິດການຝຣັ່ງ-ສະຫຍາມໃນປີ ຄ.ສ. 1893 ທຳໃຫ້ດິນແດນລາວທັ້ງໝົດຢູ່ພາຍໃຕ້ອານານິຄົມຂອງຝຣັ່ງແລະຮວມຕົວກັນແມ່ນປະເທດໃນປີ ຄ.ສ. 1949[11] ຫຼັງຈາກການຍຶດຄອງຂອງຍີ່ປຸ່ນ ຖືກຝຣັ່ງຍຶດຄອງອີກຫົນຈົນກະທັ່ງໄດ້ເອກະລາດໃນປີ ຄ.ສ. 1953[12] ພາຍຫຼັງສົງຄາມຫວຽດນາມຈົບລົງໃນປີ ຄ.ສ. 1975 ຂະບວນການນັກສຶກສາ 21 ອົງກອນຈຶ່ງຫັນໄປຮ່ວມມືກັບ "ກຸ່ມປະເທດລາວ" ຂະບວນການປະຕິວັດກອມມູນິດທີ່ໄດ້ຄອງອຳນາຈຢ່າງເດັດຂາດແລະສົງຄາມກາງເມືອງໄດ້ສິ້ນສຸດລົງ ປະກອບກັບກະແສຮຽກຮ້ອງຂອງປະຊາຊົນແລະນັກສຶກສາຖືກມີການລົງມະຕິລົ້ມລ້າງກະສັດຢ່າງສົມບູນ ພຣະບາດສົມເດັດພຣະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສວ່າງວັທະນາຖືກເຊີນເຂົ້າຄ່າຍກັກກັນໃນວຽງໄຊແລະເສຍຊີວິດຢ່າງລຶກລັບ ມີການປ່ຽນແປງການປກລົກຄອງມາແມ່ນລະບອບສັງຄົມນິຍົມກອມມູນິດແລະສ້າງຕັ້ງປະເທດແມ່ນ "ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ" ລາວຕ້ອງພຶ່ງພາຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອທາງເສດຖະກິດຈາກສະຫະພາບໂຊວຽດຈົນກະທັ່ງລົ່ມສະຫຼາຍໃນປີ ຄ.ສ. 1991[13]
ປະເທດລາວມີສ່ວນຮ່ວມໃນຂໍ້ຕົກລົງການຄ້າອາຊີປາຊີຟິກ ການປະຊຸມສຸດຍອດອາຊຽນ ການປະຊຸດອາຊີຕາເວັນອອກ ແລະເຂົ້າຮ່ວມແມ່ນສະມາຊິກອົງການການຄ້າໂລກຕັ້ງແຕ່ ຄ.ສ. 1997 ກ່ອນຈະຖືກຮັບການຕອບຮັບໃນປີ ຄ.ສ. 2013 ລາວແມ່ນປະເທດທີ່ສາມາດຜະລິດໄຟຟ້າໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ[14] ມີການສ້າງເຂື່ອນໂດຍຜະລິດຈາກພະລັງງານນ້ຳແລະສົ່ງຂາຍໄປຍັງປະເທດເພື່ອນບ້ານຢ່າງໄທ ຈີນ ແລະຫວຽດນາມ ໃນດ້ານເທັກໂນໂລຢີ ລາວໄດ້ເປີດໃຫ້ບໍລິການ 4G ແມ່ນປະເທດທີ່ສອງຂອງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ຕໍ່ຈາກສິງກະໂປ ມາຕັ້ງແຕ່ ຄ.ສ. 2012 ເສັ້ນທາງລົດໄຟວຽງຈັນ-ບໍ່ເຕັນ ຖືກເປີດໃຫ້ບໍລິການໃນປີ 2021.[15]
ຊື່
[ດັດແກ້]ຄຳວ່າ "ລາວ" ທີ່ໝາຍເຖິງປະເທດລາວນັ້ນ ແມ່ນມີມູນເຫດດັ່ງນີ້:[16]
- ຄຳວ່າລາວ ກຳເນີດເກີດຂຶ້ນມາພ້ອມໆກັບການກຳເກີດມີສັງຄົມລາວ ຫຼື ກຳເນີດເກີດຂຶ້ນພ້ອມໆກັບການກຳເນີດຄົນລາວ.
- ຄຳວ່າລາວ ອາດມາຈາກພາສາປາລີ ລາວ ເຊິ່ງໝາຍເຖິງໝາກນ້ຳເຕົ້າ.
- ຄຳວ່າລາວ ອາດມາຈາກການເອີ້ນຊົນເຜົ່າລາວ ເຊິ່ງເປັນຊົນເຜົ່າດັ່ງເດີມ ດຳລົງຊີວິດຢູ່ກ່ອນມີປະເທດລາວ
- ຄົນລາວ ກຳເນີດຈາກຊົນເຜົ່າໝຶ່ງຢູ່ແຂວງຢູນນ່ານ ເຊິ່ງມີນາມເດີມວ່າ ເກົ້າຫຼວງ (ມາຈາກຄຳວ່າ ເກົ້າຫຼົງ ເປັນມັງກອນ ຫຼື ນາກ 9 ອົງ ຫຼື ຊາຍທັງ 9). ຕໍ່ມາໄດ້ຍ້າຍມາເລື້ອຍລົງມາທາງພາກໃຕ້ເລື້ອຍໆ ແລະ ຖືກເອີ້ນສັ່ນໆວ່າ ຫຼວງ ແລະ ສຸດທ້າຍກໍກາຍມາເປັນ ລາວ
- ແຕ່ກ່ອນ ຄົນທ້ອງຖິ່ນຈະຢູ່ຕາມລຳນ້ຳ, ສ່ວນຄົນລາວຍ້າຍແຕ່ພາກເໜືອມາຢູ່ ຈະອາໄສຢູ່ຕາມບ່ອນສູງກ່ວາ, ຄົນທ້ອງຖິ່ນເອີ້ນຄົນລາວທີ່ມາຢູ່ນີ້ ແມ່ນຄົນດາວ, ເພາະເວລາເບິ່ງຈາກລຸ່ມຂຶ້ນເທິງ ຈະຕິດພັນກັບດວງດາວຢູ່ທ້ອງຟ້າ
- ຄົນຈີນບາງພວກບາງຫມູ່ໃນເຂດຢູນນານຂອງຈີນມັກອອກສຽງຕົວ "ດ"ເປັນຕົວ"ລ"ແລະອອກສຽງຕົວ "ລ"ເປັນຕົວ "ດ"ດ້ວຍເຫດນີ້ຈຶ່ງເອີ້ນພວກທີ່ຢູ່ທີ່ສູງອັນມີທ້ອງຟ້າດາວວະດິງສາພ້ຽນຈາກດາວກາຍເປັນລາວອັນພາໃຫ້ມີຄຳວ່າລາວ
ການເມືອງ
[ດັດແກ້]ນັບຕັ້ງແຕ່ການຍຶດອຳນາດຂອງຂະບວນການມາກ-ເລນິນທີ່ນຳໂດຍພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວໃນປີ ຄ.ສ. 1975 ປະເທດລາວຈຶ່ງກາຍເປັນລັດພັກການເມືອງດຽວ ແລະແມ່ນໜຶ່ງໃນຫ້າລັດຂອງໂລກທີ່ຍັງຄົງຢູ່ພາຍໃຕ້ລະບອບຄອມມູນິດຫຼັງຈາກການລົ່ມສະຫຼາຍຂອງລະບອບສັງຄົມນິຍົມໃນຊ່ວງປີ ຄ.ສ. 1989 ແລະປີ ຄ.ສ. 1991 ການເມືອງຂອງປະເທດຖືກຄອບງຳໂດຍໂຄງສ້າງຄູ່ຂອງພັກແລະອຳນາດລັດ ຮວມເຖີງເຈົ້າໜ້າທີ່ລັດທັງໝົດກໍ່ແມ່ນສະມາຊິກພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດເຊ່ນກັນ ດ້ວຍເຫດນີ້ ທຳໃຫ້ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດມີອຳນາດໃນການປົກຄອງແບບບໍ່ຈຳກັດ ແລະຄວບຄຸມກິດຈະການຕ່າງໆ ທັງມວນໃນປະເທດ[17]
ອຳນາດນິຕິບັນຍັດ
[ດັດແກ້].jpg)
ຕາມລັດຖະທຳມະນູນ ໂຄງສ້າງສູງສຸດຂອງລັດລາວແລະສະພານິຕິບັນຍັດ ຄື ສະພາແຫ່ງຊາດ ແມ່ນສະພາດ່ຽວ ມີທັງໝົດ 132 ທີ່ນັ່ງ ຊຶ່ງຈະປ່ຽນແປງໃນທຸກໆ 5 ປີ ຜ່ານການເລືອກຕັ້ງທົ່ວໄປ[17] ຫຼັງຈາກນັ້ນ ຄະນະກຳມະການປະຈຳຈະຕິດຕາມການດຳເນີນການຕາມການພິຈາລະນາ ຕີຄວາມລັດຖະທຳມະນູນ ແລະສະເໜີຜູ້ສະມັກຮັບຕຳແໜ່ງ ໂດຍຄະນະກຳມະການປະຈຳປະກອບດ້ວຍ ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ຮອງປະທານ ແລະຜູ້ແທນ 8 ຄົນ ຊຶ່ງຄະນະກຳມະການສະພາແຕ່ລະສ່ວນ ໜົ່ວຍງານພາຍໃນ ແລະສຳນັກງານຂອງທັ້ງ 18 ແຂວງ ຢູ່ພາຍໃຕ້ສະພາແຫ່ງຊາດດ້ວຍ[18]
ຝ່າຍບໍລິຫານ
[ດັດແກ້]ອຳນາດບໍລິຫານຢູ່ທີ່ປະທານປະເທດແລະຄະນະລັດຖະມົນຕີ ໂດຍນາຍົກລັດຖະມົນຕີເປັນປະທານຄະນະລັດຖະມົນຕີ ໃນທາງປະຕິບັດ ການຕັດສິນໃຈຂອງຄະນະກຳມະການກາງຂອງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດດຳເນີນການໂດຍຜູ້ບໍລິຫານ[18]
ເພີ່ມເຕີມ
[ດັດແກ້]ຂໍ້ຄວາມຂະຫຍາຍ
[ດັດແກ້]ອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ↑ "The Languages spoken in Laos". Studycountry. Retrieved 16 September 2018.
- ↑ "Results of Population and Housing Census 2015" (PDF). Lao Statistics Bureau. Retrieved 1 May 2020.
- ↑ https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf
- ↑ "Laos". Lao Department of Statistics. Archived from the original on 13 November 2016.
- ↑ "Gini Index". World Bank. Retrieved 2 March 2011.
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in ອັງກິດ). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Retrieved 8 September 2022.
- ↑ https://laopedia.gov.la/index.php/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BA%A7
- ↑ http://www.lmcchina.org/lao/2021-03/12/content_41494652.html
- ↑ https://www.nia.go.th/media/almanac/2022/01/Lao_2022.pdf
- ↑ "Laos - Under foreign rule". Encyclopedia Britannica (in ອັງກິດ).
- ↑ "Laos History". www.asia-discovery.com. Archived from the original on 2021-04-16. Retrieved 2021-07-07.
- ↑ "Laos profile - timeline", BBC News, 2018-01-09 (in en-GB)
- ↑ http://www.timelinesdb.com/listevents.php?subjid=129&title=Laos
- ↑ https://www.bangkokpost.com/business/1980027/chinese-firm-to-run-lao-electric-grid
- ↑ รถไฟจีน-ลาว เปิดให้บริการวันนี้ (3 ธ.ค.) ควรรู้อะไรบ้าง? ก่อนตกขบวน
- ↑ ມະຫາ ສີລາ ວີຣະວົງສ໌, pp. 7–9.
- ↑ 17.0 17.1 Aurel Croissant (2016). Die politischen Systeme Südostasiens: eine Einführung. Wiesbaden: Springer VS. p. 211. ISBN 978-3-531-14349-1.
- ↑ 18.0 18.1 Aurel Croissant (2016). Die politischen Systeme Südostasiens: eine Einführung. Wiesbaden: Springer VS. p. 212. ISBN 978-3-531-14349-1.
ບັນນາກຸກົມ
[ດັດແກ້]- ມະຫາ ສີລາ ວີຣະວົງສ໌. ສຸເນດ ບຸນຍາວົງ; ດວງເດືອນ ໂພທິສານ (eds.). (ພົງສາວະດານລາວ)ປວັດສາດລາວ ແຕ່ບູຮານເຖິງ 1946 (ຕົ້ນສະບັບ1958) (ພິມຄັ້ງທີ3 2001). ສ.ປ.ປ. ລາວ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ: ຫໍສະໝຸດແຫ່ງຊາດ.