ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ

ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ
	ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ
	ອານານິຄົມຝຣັ່ງ(1947–1953); ລະບອບລັດຖະທຳມະນູນ (1953–1975)
ທຸງຊາດ	ເຄື່ອງໝາຍຊາດ
	ເພງຊາດ; ລາ ມາຣເຊເຢສ ; ເພງຊາດລາວ
ນະຄອນຫຼວງ	ວຽງຈັນ (ບໍລິຫານ); ຫຼວງພະບາງ (ລາດຊະວົງ)
ພາສາ	ພາສາລາວ ; ພາສາຝະຣັ່ງ
ລັດຖະບານ	ລັດຖະທຳມະນູນທີ່ເປັນເອກະພາບ
ກະສັດ
ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ
ປະຫວັດສາດ
	ປະຊາກອນ
ສະກຸນເງີນ	ກີບ
ລະຫັດໂທລະສັບ	+856
ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງ	ປະເທດລາວ

ບົດຄວາມນີ້ອາດຈະໄດ້ຮັບການຂະຫຍາຍທີ່ມີຂໍ້ຄວາມທີ່ແປຈາກບົດຄວາມທີ່ສອດຄ້ອງກັນເປັນEnglish. ກົດ [ສະແດງ] ສຳລັບຄຳແນະນຳການແປທີ່ສຳຄັນ

ເບິ່ງ ເຄື່ອງແປສະບັບຂອງບົດຄວາມໃນພາສາອື່ນໆ
ການແປພາສາເຄື່ອງຄື Deepl ຫຼື Google Translate ແມ່ນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນທີ່ເປັນປະໂຫຍດສຳລັບການແປ ແຕ່ຜູ້ແປພາສາຕ້ອງແກ້ໄຂຂໍ້ຜິດພາດຕ່າງໆຕາມຄວາມ ຈຳ ເປັນແລະຢືນຢັນວ່າການແປແມ່ນຖືກຕ້ອງ ແທນທີ່ຈະພຽງແຕ່ການຄັດລອກວາງໃນເຄື່ອງແປຂໍ້ຄວາມເຂົ້າໄປໃນບົດຄວາມພາສາອັງກິດວິກີພີເດຍ
ຢ່າແປຂໍ້ຄວາມທີ່ເບິ່ງຄືວ່າບໍ່ໜ້າເຊື່ອຖືຫຼືມີຄຸນນະພາບຕ່ຳ ຖ້າເປັນໄປໄດ້ ກວດສອບຂໍ້ຄວາມທີ່ມີເອກະສານອ້າງອີງທີ່ຂຽນໄວ້ໃນບົດຄວາມເປັນພາສາຕ່າງປະເທດ
ທ່ານຕ້ອງໃຫ້ການສະຫງວນລິຂະສິດ ໃນບົດສະຫຼຸບການດັດແກ້ທີ່ມາພ້ອມກັບການແປຂອງທ່ານ ໂດຍການສະໜອງການເຊື່ອມຕໍ່ພາສາລະຫວ່າງຊາດກັບແຫລ່ງທີ່ມາຂອງການແປພາສາຂອງທ່ານ ບົດສະຫຼຸບການດັດແກ້ການອ້າງອີງຮູບແບບ (ໃຊ້ພາສາອັງກິດ): ເນື້ອໃນໃນການແກ້ໄຂນີ້ຖືກແປຈາກບົດຄວາມວິກີພີເດຍພາສາອັງກິດທີ່ມີຢູ່ແລ້ວທີ່ [[:en:Exact name of Englsih article]]; ເບິ່ງປະຫວັດຂອງມັນເພື່ອພິຈາລະນາ.
ນອກນັ້ນທ່ານຍັງຄວນເພີ່ມແມ່ແບບ {{Translated|en|Kingdom of Laos}} ກັບຫນ້າສົນທະນາ.
ສຳລັບຄຳແນະນຳເພີ່ມເຕີມ ເບິ່ງທີ່ນີ້ ວິກີພີເດຍ:ການແປ.

ພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ (ຄຳເຄົ້າ: ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ) ແມ່ນລັດຖະທໍາມະນູນທີ່ໄດ້ຮັບຜິດຊອບ ລາຊະອານາຈັກລາວເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍເອກະລາດຂອງຕົນໃນວັນທີ 9 ພະຈິກ 1953 ລະບອບການປົກຄອງໄດ້ມີຊີວິດລອດຈົນເຖິງເດືອນທັນວາປີ 1975 ເມື່ອກະສັດອົງສຸດທ້າຍ ພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາ ຍອມຈຳນົນຕໍ່ປະເທດລາວ ຜູ້ທີ່ຍົກເລີກລະບອບກະສັດດ້ວຍໂປດປານລັດທິມາກ-ເລນິນ ເອີ້ນວ່າ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ເຊິ່ງໄດ້ຄວບຄຸມປະເທດລາວຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາ^[໑]

ດ້ວຍການປົກຄອງຕົນເອງກັບລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ໃນປີ 1947 ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງສະຫະພາບຝຣັ່ງ ແລະສະຫະພັນທີ່ມີສ່ວນທີ່ເຫຼືອຂອງອິນດູຈີນຝຣັ່ງ^[໒] ໃນປີ 1953 ຝຣັ່ງລາວ ສົນທິສັນຍາໄດ້ສ້າງຕັ້ງອຳນາດອະທິປະໄຕ ປະເທດລາວເອກະລາດ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ກຳນົດວ່າໃຜຈະເປັນຜູ້ປົກຄອງປະເທດ ໃນຊຸມປີຕໍ່ມາ ສາມກຸ່ມນໍາພາໂດຍອັນທີ່ເອີ້ນວ່າ ສາມເຈົ້າຊາຍ ຜິດຖຽງກັບອຳນາດ: ຄວາມເປັນກາງພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ພັກຂວາປີກພາຍໃຕ້ບຸນອຸ້ມ ນະ ຈຳປາສັກ ແລະປີກຊ້າຍແນວລາວຮັກຊາດ ຫວຽດນາມເໜືອສະໜັບສະໜູນ (ດຽວນີ້ເອີ້ນວ່າ ປະເທດລາວ) ພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸພານຸວົງ ແລະນາຍົກລັດຖະມົນຕີໃນອະນາຄົດ ໄກສອນ ພົມວິຫານ

ປະຫວັດສາດ[ແກ້ໄຂ]

ລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ຖືກປະກາດຢ່າງເປັນທາງການ ເມື່ອລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ໄດ້ຖືກປະກາດໃຊ້ໃນປີ 1947 ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງອານານິຄົມຝຣັ່ງ^[໓] ແລະໄດ້ຮັບເອກະລາດເຕັມທີ່ໃນປີ 1953

ລັດຖະບານ[ແກ້ໄຂ]

ປະຕິບັດຕາມຝຣັ່ງເສດລາວສົນທິສັນຍາປີ 1953 ເຊິ່ງໃຫ້ປະເທດລາວເປັນເອກະລາດ ລັດຖະບານລາວໄດ້ຄວບຄຸມປະເທດ ສົນທິສັນຍາສະບັບນີ້ໄດ້ສ້າງຕັ້ງລະບອບກະສັດລັດຖະທຳມະນູນ ກັບເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວົງເປັນກະສັດ ແລະເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ

ມີຄວາມພະຍາຍາມຫລາຍຢ່າງໂດຍສາມເຈົ້າຊາຍແລະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາເພື່ອສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານປະສົມ ລັດຖະບານເອກະພາບແຫ່ງຊາດຊຸດທຳອິດໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 1958 ພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ແຕ່ລົ້ມລົງພາຍຫຼັງສອງເດືອນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຜູ້ທີ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງລັດຖະມົນຕີຂອງລາວ ແລະໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຈາກກະສັດ ໄດ້ເຮັດການຕົກລົງກັບອ້າຍຂອງລາວແມ່ນສຸພານຸວົງ

ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາໃຫ້ພັກຄອມມິວນິດສອງບ່ອນນັ່ງຢູ່ໃນຫ້ອງວ່າການລັດຖະບານແລະໃນການກັບຄືນ ສຸພານຸວົງຈະລວມເອົາ 1,500 ຂອງລາວ 6,000 ກອງທັບຄອມມິວນິດເຂົ້າໄປໃນກອງທັບຕໍາແຫນ່ງ ເຈົ້າສຸພານຸວົງໄດ້ຮັບຕຳແໜ່ງເປັນລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຜນການສ້າງສາຄືນໃໝ່ແລະການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ໃນຂະນະທີ່ສະມາຊິກອີກຄົນໜຶ່ງຂອງພັກຄອມມູນິດ ຖືກແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ເປັນລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງສາສະໜາແລະສິລະປະວິຈິດສິນ

ທະຫານ[ແກ້ໄຂ]

ພຣະລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ແບ່ງອອກເປັນຫ້າເຂດທະຫານກອງກຳລັງປະກອບອາວຸດພຣະລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ຮັບຜິດຊອບສຳລັບການປ້ອງກັນປະເທດ ປະກອບມີສາມສາຂາບໍລິການ: ກອງທັບພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ກອງທັບເຮືອພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ເຊິ່ງຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມຂອງກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດໃນວຽງຈັນ

ສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ສະຫນອງໃຫ້ກອງທັບເຮືອພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ມີເຮືອລາດຕະເວນແມ່ນ້ຳ 20 ລຳ ແລະຍານລົງຈອດສະເທິນນ້ຳສະເທິນບົກ 16 ລຳ ໃນລະຫວ່າງປີ 1962 - 1971 ສະຫະລັດອາເມລິກາສະໜອງໃຫ້ແກ່ປະເທດລາວດ້ວຍປະມານ 500 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດໃນການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານການທະຫານ

ການພົວພັນຕ່າງປະເທດ[ແກ້ໄຂ]

ລັດຖະບານລາວມີຄວາມສຳພັນໃກ້ຊິດກັບສະຫະລັດອາເມລິກາ ເຊິ່ງໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອປະເທດແລະຊ່ວຍໃນການໂຄສະນາຕໍ່ຕ້ານ ປະເທດລາວແລະຄອມມິວນິສຫວຽດນາມເໜືອຖືກເຄື່ອນໄຫວ ໃນລະຫວ່າງປີ 1957 ສະຫະລັດອາເມລິກາໃຊ້ຈ່າຍຕໍ່ຫົວຄົນເພື່ອການຊ່ວຍເຫລືອຕ່າງປະເທດໃຫ້ປະເທດລາວກ່ວາມັນມີຢູ່ໃນປະເທດອື່ນໆ ເຮັດໄດ້ປະມານ 150 ໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ຄົນລາວ ສອງເທົ່າຂອງລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່ປີຂອງຄົນ ເງິນຈຳນວນໜຶ່ງໄດ້ໄປສະໜັບສະໜູນຊາວອາເມລິກັນຜູ້ສະໝັກໃນການເລືອກຕັ້ງ ໃນຂະນະທີ່ເງິນອື່ນໆໄດ້ໄປຫາໂຄງການເພື່ອສະໜັບສະໜູນເງິນຕາທ້ອງຖິ່ນແມ່ນກີບລາວ^[໔]

ພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມສະຫະລັດອາເມລິກາໃນປີ 1963 ພົບປະກັບປະທານປະເທດ ຈອນ ແຄແນດີ

ປະເທດລາວກໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກປະເທດຝະຣັ່ງ ອົດສະຕະຣາລີ ພະມ້າ (ມຽນມາ) ໄທ ແລະປະເທດຢີ່ປຸ່ນ

ການບຸກລຸກແລະສົງຄາມກາງເມືອງ[ແກ້ໄຂ]

ເບິ່ງບົດຄວາມຫຼັກທີ່ ສົງຄາມກາງເມືອງລາວ

ກອງທັບຫວຽດນາມເໜືອເດີນທັບຜ່ານລາວໃນປີ 1967

ໃນປີ 1960 ທ່າມກາງຊຸດກະບົດ ການຕໍ່ສູ້ກັນລະຫວ່າງກອງທັບພຣະຣາຊອານາຈັກລາວແລະສະຫະພາບໂຊວຽດກັບຄືນ ຄອມມິວນິດປະເທດລາວ ລັດຖະບານຊົ່ວຄາວແຫ່ງທີສອງຂອງເອກະພາບແຫ່ງຊາດ ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍ ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ໃນປີ 1962 ພິສູດແລ້ວວ່າບໍ່ປະສົບຜົນສຳເລັດ ແລະສະຖານະການຊຸດໂຊມລົງຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ຫລັງຈາກນັ້ນເປັນຂໍ້ຂັດແຍ່ງໃນປະເທດລາວ ໄດ້ກາຍເປັນຈຸດສຸມສຳລັບການແຂ່ງຂັນກັນຂອງປະເທດມະຫາອຳນາດ ໃນລະຫວ່າງ ການຮຸກຮານຫວຽດນາມເໜືອຂອງປະເທດລາວ ປະເທດລາວໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນທາງທະຫານໂດຍກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມແລະຫວຽດກົ່ງ

ລາວຖືກດຶງເຂົ້າໄປໃນສົງຄາມຫວຽດນາມ ນັບຕັ້ງແຕ່ພາກສ່ວນຂອງລາວໄດ້ຖືກບຸກລຸກແລະຄອບຄອງໂດຍຫວຽດນາມເໜືອ ສໍາລັບການນໍາໃຊ້ເປັນເສັ້ນທາງການສະຫນອງສໍາລັບສົງຄາມຂອງຕົນຕໍ່ຕ້ານພາກໃຕ້ຂອງຫວຽດນາມ ໃນການຕອບໂຕ້ ສະຫະລັດອາເມລີກາໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນຂະບວນການວາງລະເບີດຕໍ່ຕ້ານ ຕຳແໜ່ງຫວຽດນາມເໜືອສະຫນັບສະຫນູນເປັນປົກກະຕິແລະສະຫມໍ່າສະເຫມີຕ້ານກຳລັງຄອມມິວນິດໃນປະເທດລາວ ລວມທັງຜູ້ທີ່ນຳພາໂດຍພົນເອກ ວາງເປົາ ຊາວມົ້ງ ແລະສະໜັບສະໜູນກອງທັບສາທາລະນະລັດຫວຽດນາມໃຕ້ ການບຸກລຸກເຂົ້າໄປໃນລາວ ໄດ້ສະໜອງເຄື່ອງໃຊ້ຕ່າງໆຝຶກອົບຮົມແລະການສະໜອງທຶນໃຫ້ແກ່ລັດຖະບານສູນກາງ

ໃນປີ 1968 ກອງທັບຫວຽດນາມເໜືອໄດ້ເປີດການໂຈມຕີຫຼາຍພາກສ່ວນຊ່ວຍເຫຼືອປະເທດລາວຕໍ່ສູ້ກັບກອງທັບພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ ການໂຈມຕີດັ່ງກ່າວສົ່ງຜົນໃຫ້ທະຫານສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນກຳລັງທັບມ້າງ ເຮັດໃຫ້ຂໍ້ຂັດແຍ່ງເກີດຂື້ນກັບກຳລັງທີ່ບໍ່ແນ່ນອນຍົກຂຶ້ນມາໂດຍສະຫະລັດອາເມລີກາແລະໄທ

ການຖິ້ມລະເບີດທາງອາກາດຢ່າງຫລວງຫລາຍຕໍ່ ກຸ່ມປະເທດລາວແລະກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມໄດ້ຖືກປະຕິບັດໂດຍສະຫະລັດອາເມລີກາໄດ້ຖືກລາຍງານວ່າປະເທດລາວຖືກໂຈມຕີໂດຍສະເລ່ຍການວາງລະເບີດ B-52 ທຸກໆ 8 ນາທີ 24 ຊົ່ວໂມງຕໍ່ມື້ ລະຫວ່າງປີ 1964 ແລະ 1973 ເຄື່ອງບິນຖິ້ມລະເບີດສະຫະລັດອາເມລີກາຫຼຸດລົງຫຼາຍລະເບີດສຸດປະເທດລາວ ໃນໄລຍະເວລານີ້ກ່ວາໄດ້ຖືກຖິ້ມໃນລະຫວ່າງທັງຫມົດຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ ໃນຈຳນວນລະເບີດຈຳນວນ 260 ລ້ານໜ່ວຍທີ່ຖືກລະເບີດ ໂດຍສະເພາະໃນແຂວງຊຽງຂວາງຢູ່ໃນທົ່ງໄຫຫິນ ລູກລະເບີດປະມານ 80 ລ້ານໜ່ວຍບໍ່ໄດ້ລະເບີດ ປ່ອຍໃຫ້ເປັນມໍລະດົກຕາຍ^[໕]

ການລົ້ມລົງຂອງລັດຖະບານ[ແກ້ໄຂ]

ສຸດທ້າຍໄດ້ມີການຢຸດຍິງເມື່ອເດືອນກຸມພາ 1973 ຕາມດ້ວຍສັນຍາສັນຕິພາບປາຣີ ລະຫວ່າງສະຫະລັດອາເມລິກາແລະຫວຽດນາມເໜືອ ໃນເດືອນເມສາ 1974 ລັດຖະບານຊົ່ວຄາວຂອງເອກະພາບແຫ່ງຊາດອື່ນໆໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ກັບເຈົ້າຊາຍສຸວັນນາພູມາເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມໂດຍເວລານີ້ ກອງທັບປະເທດລາວກຳລັງຄວບຄຸມພື້ນທີ່ໃຫຍ່ຂອງປະເທດແລະຕາມດ້ວຍເຫດການຍຶດນະຄອນໄຊງ່ອນແລະພະນົມເປນເຖິງກອງກຳລັງຄອມມູນິດໃນເດືອນເມສາ 1975 ກຳຈັດໂອກາດຂອງພັນທະມິດລັດຖະບານປະສົມໃດໆ ສ້າງຕັ້ງຂື້ນໃນປະເທດລາວ^[໖] ຕໍ່ດ້ວຍໄຊຊະນະຄອມມູນິດໃນທັງສອງປະເທດ ພວກເຂົາກ້າວຫນ້າເຖີງວຽງຈັນ

ເມື່ອວັນທີ່ 2 ທັນວາທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ເຈົ້າວົງສະຫວ່າງໄດ້ສົ່ງຈົດໝາຍສະຫຼະລາຊະສົມບັດສະບັບຫຍໍ້ຂອງພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາໄປທີ່ປະເທດລາວ ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນກັບເຈົ້າສຸພານຸວົງເປັນປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີແລະເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ

ຜົນສະທ້ອນ[ແກ້ໄຂ]

ສ່ວນນີ້ກຳລັງລໍຖ້າການເພີ່ມເຕີມຂໍ້ມູນ, ທ່ານສາມາດຊ່ວຍເພີ່ມເຕີມຂໍ້ມູນໃນພາກນີ້ໄດ້.

ອ້າງອິງ[ແກ້ໄຂ]

↑ "About this Collection - Country Studies". loc.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.
↑ "Library of Congress - Laos - The Kingdom of Laos". loc.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.
↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named kingdomoflaos2
↑ John Holt (2009). Page 110. Spirits of the Place: Buddhism and Lao Religious Culture.
↑ MacKinnon, Ian. "Forty years on, Laos reaps bitter harvest of the secret war", The Guardian, 3 December 2008. ຮຽກຂໍ້ມູນວັນທີ 7 May 2010
↑ "Laos". state.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.

ລິ້ງຄ໌ພາຍນອກ[ແກ້ໄຂ]

Country Study – Kingdom of Laos

ບົດຄວາມກ່ຽວກັບປະເທດ ດິນແດນ ຫຼືເຂດການປົກຄອງນີ້ຍັງເປັນໂຄງ. ທ່ານສາມາດຊ່ອຍວິກິພີເດຍໄດ້ໂດຍເພີ່ມຂໍ້ມູນ.

Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

[2] "About this Collection - Country Studies". loc.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.

[kingdomoflaos-3] "Library of Congress - Laos - The Kingdom of Laos". loc.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.

[kingdomoflaos2-4] Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named kingdomoflaos2

[5] John Holt (2009). Page 110. Spirits of the Place: Buddhism and Lao Religious Culture.

[6] MacKinnon, Ian. "Forty years on, Laos reaps bitter harvest of the secret war", The Guardian, 3 December 2008. ຮຽກຂໍ້ມູນວັນທີ 7 May 2010

[7] "Laos". state.gov. ສືບຄົ້ນເມື່ອ 21 March 2018.

[lower-alpha ໑]

[໑]

[໒]

[໓]

[໔]

[໕]

[໖]