ອານາຈັກວຽງຈັນ
ອານາຈັກວຽງຈັນ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1707–1828 | |||||||||||
.svg) ທຸງຊາດ | |||||||||||
.png) | |||||||||||
| ສະຖານະ | ລາດຊະວົງ ຂອງ ພະມ້າ (1765-1779) ລາດຊະວົງ ຂອງ ສະຫຍາມ (1779-1828) | ||||||||||
| ເມືອງຫຼວງ | ວຽງຈັນ | ||||||||||
| ພາສາທົ່ວໄປ | ພາສາລາວ | ||||||||||
| ສາສະໜາ | ພຸດທະສາສະຫນາພຸດ | ||||||||||
| ການປົກຄອງ | ລະບອບການປົກຄອງແບບສົມບູນ | ||||||||||
• 1707–1730 | ເສດຖາທິລາດ II | ||||||||||
• 1730–1767 | ອອງລອງ | ||||||||||
• 1767–1778; 1780–1781 | ອົງບຸນ | ||||||||||
• 1781–1795 | ນັນທະເສນ | ||||||||||
• 1795–1805 | ອິນທະວົງ | ||||||||||
• 1805–1828 | ເຈົ້າອານຸວົງສ໌ | ||||||||||
| ເຈົ້າແຂວງ | |||||||||||
• 1778–1780 | ພະຍາສຸໂພ | ||||||||||
| ປະຫວັດສາດ | |||||||||||
• ລ້ານຊ້າງ ແບ່ງ | 1707 | ||||||||||
• ພະມ້າ ລາດຊະວົງ | 1765 | ||||||||||
• ສະຫຍາມ ລາດຊະວົງ | 1779 | ||||||||||
• ຄັດຕິດໂດຍ ສະຫຍາມ | 1828 | ||||||||||
| ສະກຸນເງິນ | ລາດ, ໂຮຍ, ໂພທິວົງ | ||||||||||
| |||||||||||
| ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງ | ລາວ ໄທ | ||||||||||
ອານາຈັກວຽງຈັນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນສາມລັດຂອງລາວ, ມີຢູ່ໃນພາກກາງຂອງລາວແຕ່ສະຕະວັດທີ 18 ຫາສະຕະວັດທີ 19, ນະຄອນຫຼວງຕັ້ງຢູ່ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ.
ປີ 1773, ໃນສະໄໝເຈົ້າອານຸວົງ, ວຽງຈັນຖືກໂຈມຕີຈາກຫຼວງພະບາງ. ໃນເວລານັ້ນ, ໄດ້ເກີດສົງຄາມລະຫວ່າງໄທ (ລາຊະວົງຕະນະບູລີ) ແລະ ມຽນມາ (ລາຊະວົງກະບອງ). ໂດຍເຫັນວ່າມຽນມາມີພູມສາດໃກ້ຊິດກວ່າ, ວຽງຈັນຈຶ່ງຂໍຄວາມຊ່ອຍເຫຼືອຈາກມຽນມາ. ຜູ້ບັນຊາການກອງທັບມຽນມາທີ່ປະຈຳຢູ່ຊຽງໃໝ່ກ່າວເຕືອນ, ບັງຄັບໃຫ້ກອງທັບຫຼວງພະບາງຕ້ອງຖອຍໜີ. ແນວໃດກໍດີ, ເນື່ອງຈາກສາຍພົວພັນມິດຕະພາບວຽງຈັນ-ມຽນມານີ້ເຮັດໃຫ້ການພົວພັນລະຫວ່າງສອງປະເທດຫວຽດນາມ-ໄທຊຸດໂຊມລົງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໃນປີ 1774, ຕາມຄໍາຮ້ອງຂໍຂອງມຽນມາ, ວຽງຈັນຍັງໄດ້ສົ່ງທະຫານໄປປະເທດໄທ, ເຮັດໃຫ້ ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ ໃຈຮ້າຍ. ປີ 1777, ຫຼັງຈາກໄດ້ຂັບໄລ່ກອງທັບມຽນມາແລ້ວ, ໄທໄດ້ບຸກໂຈມຕີນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ຍຶດຄອງນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນແລະໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງນາຍພົນພະຍາສຸພາເປັນເຈົ້າແຂວງ. ໃນໄລຍະຍຶດຄອງນັ້ນ, ໄທໄດ້ເອົາຊັບສົມບັດຫຼາຍຢ່າງຈາກນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ແລະ ໄດ້ນຳເອົາຄືນສູ່ປະເທດ, ທີ່ພົ້ນເດັ່ນກວ່າໝູ່ໃນນັ້ນແມ່ນພະພຸດທະຮູບອົງແກ້ວປະຈຸບັນຢູ່ວັດພະແກ້ວ, ບາງກອກ.
ໃນປີ 1827, ສວຍໃຊ້ຄວາມບໍ່ສະຖຽນລະພາບທາງດ້ານການເມືອງໃນປະເທດໄທ (ໃນສະໄໝຂອງກະສັດຣາມາ 3), ກະສັດເຈົ້າອານຸວົງສ໌ໄດ້ສະແຫວງຫາການໜີອອກຈາກການຄວບຄຸມຂອງໄທ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນບໍ່ດົນນີ້, ແຜນການລຸກຮືຂຶ້ນກໍຖືກປະຊາຊົນໄທຊອກຮູ້ແລະສະກັດກັ້ນ. ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ຖືກທະຫານໄທ ນຳພາໂດຍ ເຈົ້າພະຍາ ບິດານີດ ເດຊາ. ປີ 1828, ເຈົ້າອານຸວົງ ຕ້ອງໜີໄປແຂວງ ເຫງະອານ ຂອງຫວຽດນາມ ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫລືອຈາກລາຊະວົງ ຫງວຽນ, ແຕ່ຖືກເຈົ້າຊີວິດ ເຈີ່ນນິງ ຈັບຕົວໄດ້ ແລະ ມອບໃຫ້ຊາວໄທ; ເຈົ້າອານຸວົງສ໌ ໄດ້ຖືກຈໍາຄຸກແລະເສຍຊີວິດຢູ່ໃນຄຸກ. ອານາຈັກວຽງຈັນ ເກືອບຖືກຍຶດເຂົ້າໄປໃນປະເທດໄທ (ໄດ້ສູນເສຍເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງທາງຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງແມ່ນ້ຳຂອງ ໃຫ້ກັບສະຫຍາມ (ໄທ).