Jump to content

ອານາຈັກວຽງຈັນ

ຈາກ ວິກິພີເດຍ
ອານາຈັກວຽງຈັນ

1707–1828
ທຸງຊາດວຽງຈັນ
ທຸງຊາດ
ທີ່ຕັ້ງຂອງວຽງຈັນ
ສະຖານະລາດຊະວົງ ຂອງ ພະມ້າ (1765-1779)
ລາດຊະວົງ ຂອງ ສະຫຍາມ (1779-1828)
ເມືອງຫຼວງວຽງຈັນ
ພາສາທົ່ວໄປພາສາລາວ
ສາສະໜາ
ພຸດ​ທະ​ສາ​ສະ​ຫນາ​ພຸດ​
ການປົກຄອງລະບອບການປົກຄອງແບບສົມບູນ
• 1707–1730
ເສດຖາທິລາດ II
• 1730–1767
ອອງລອງ
• 1767–1778; 1780–1781
ອົງ​ບຸນ​
• 1781–1795
ນັນທະເສນ
• 1795–1805
ອິນທະວົງ
• 1805–1828
ເຈົ້າອານຸວົງສ໌
ເຈົ້າແຂວງ 
• 1778–1780
ພະ​ຍາ​ສຸ​ໂພ​
ປະຫວັດສາດ 
• ລ້ານຊ້າງ ແບ່ງ
1707
• ພະມ້າ ລາດຊະວົງ
1765
• ສະຫຍາມ ລາດຊະວົງ
1779
• ຄັດຕິດໂດຍ ສະຫຍາມ
1828
ສະກຸນເງິນລາດ, ໂຮຍ, ໂພທິວົງ
ກ່ອນໜ້າ
ຖັດໄປ
ອານາຈັກລ້ານຊ້າງ
ອານາຈັກຣັດຕະນະໂກສິນ
ຝະລັ່ງ ປົກປ້ອງລາວ
ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງລາວ
ໄທ

 ອານາຈັກວຽງຈັນ ແມ່ນໜຶ່ງໃນສາມລັດຂອງລາວ, ມີຢູ່ໃນພາກກາງຂອງລາວແຕ່ສະຕະວັດທີ 18 ຫາສະຕະວັດທີ 19, ນະຄອນຫຼວງຕັ້ງຢູ່ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ.

ປີ 1773, ໃນສະໄໝເຈົ້າອານຸວົງ, ວຽງຈັນຖືກໂຈມຕີຈາກຫຼວງພະບາງ. ໃນ​ເວລາ​ນັ້ນ, ​ໄດ້​ເກີດ​ສົງຄາມ​ລະຫວ່າງ​ໄທ (​ລາຊະວົງ​ຕະນະ​ບູລີ) ​ແລະ ມຽນມາ (​ລາຊະວົງ​ກະບອງ). ​ໂດຍ​ເຫັນ​ວ່າ​ມຽນມາ​ມີ​ພູມ​ສາດ​ໃກ້​ຊິດ​ກວ່າ, ວຽງ​ຈັນ​ຈຶ່ງ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ອຍ​ເຫຼືອ​ຈາກ​ມຽນມາ. ຜູ້​ບັນຊາ​ການ​ກອງທັບ​ມຽນມາ​ທີ່​ປະຈຳ​ຢູ່​ຊຽງ​ໃໝ່​ກ່າວ​ເຕືອນ, ບັງຄັບ​ໃຫ້​ກອງທັບ​ຫຼວງ​ພະ​ບາງ​ຕ້ອງ​ຖອຍ​ໜີ. ​ແນວ​ໃດ​ກໍ​ດີ, ​ເນື່ອງ​ຈາກ​ສາຍ​ພົວພັນ​ມິດຕະພາບ​ວຽງ​ຈັນ-ມຽນມາ​ນີ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ການ​ພົວພັນ​ລະຫວ່າງ​ສອງ​ປະ​ເທດ​ຫວຽດນາມ-​ໄທ​ຊຸດ​ໂຊມລົງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໃນປີ 1774, ຕາມຄໍາຮ້ອງຂໍຂອງມຽນມາ, ວຽງຈັນຍັງໄດ້ສົ່ງທະຫານໄປປະເທດໄທ, ເຮັດໃຫ້ ສົມເດັດພຣະເຈົ້າກຸງທົນບຸຣີ ໃຈຮ້າຍ. ປີ 1777, ຫຼັງຈາກ​ໄດ້​ຂັບໄລ່​ກອງທັບ​ມຽນມາ​ແລ້ວ, ​ໄທ​ໄດ້​ບຸກ​ໂຈມ​ຕີ​ນະຄອນຫຼວງ​ວຽງ​ຈັນ, ຍຶດຄອງ​ນະຄອນຫຼວງ​ວຽງ​ຈັນ​ແລະ​ໄດ້​ແຕ່ງ​ຕັ້ງ​ນາຍ​ພົນ​ພະຍາ​ສຸພາ​ເປັນ​ເຈົ້າ​ແຂວງ. ​ໃນ​ໄລຍະ​ຍຶດຄອງ​ນັ້ນ, ​ໄທ​ໄດ້​ເອົາ​ຊັບ​ສົມບັດ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ​ຈາກ​ນະຄອນຫຼວງ​ວຽງ​ຈັນ ​ແລະ ​ໄດ້​ນຳ​ເອົາ​ຄືນ​ສູ່​ປະ​ເທດ, ​ທີ່​ພົ້ນ​ເດັ່ນ​ກວ່າ​ໝູ່​ໃນ​ນັ້ນ​ແມ່ນ​ພະພຸດທະ​ຮູບ​ອົງ​ແກ້ວ​ປະ​ຈຸ​ບັນ​ຢູ່​ວັດ​ພະ​ແກ້ວ, ບາງກອກ.

ໃນປີ 1827, ສວຍໃຊ້ຄວາມບໍ່ສະຖຽນລະພາບທາງດ້ານການເມືອງໃນປະເທດໄທ (ໃນສະໄໝຂອງກະສັດຣາມາ 3), ກະສັດເຈົ້າອານຸວົງສ໌ໄດ້ສະແຫວງຫາການໜີອອກຈາກການຄວບຄຸມຂອງໄທ. ​ເຖິງ​ຢ່າງ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ, ​ໃນ​ບໍ່​ດົນ​ນີ້, ​ແຜນການ​ລຸກ​ຮື​ຂຶ້ນ​ກໍ​ຖືກ​ປະຊາຊົນ​ໄທ​ຊອກ​ຮູ້​ແລະ​ສະກັດ​ກັ້ນ. ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ຖືກທະຫານໄທ ນຳພາໂດຍ ເຈົ້າພະຍາ ບິດານີດ ເດຊາ. ປີ 1828, ເຈົ້າອານຸວົງ ຕ້ອງໜີໄປແຂວງ ເຫງະອານ ຂອງຫວຽດນາມ ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫລືອຈາກລາຊະວົງ ຫງວຽນ, ແຕ່ຖືກເຈົ້າຊີວິດ ເຈີ່ນນິງ ຈັບຕົວໄດ້ ແລະ ມອບໃຫ້ຊາວໄທ; ເຈົ້າອານຸວົງສ໌ ໄດ້ຖືກຈໍາຄຸກແລະເສຍຊີວິດຢູ່ໃນຄຸກ. ອານາຈັກວຽງຈັນ ເກືອບຖືກຍຶດເຂົ້າໄປໃນປະເທດໄທ (ໄດ້ສູນເສຍເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງທາງຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງແມ່ນ້ຳຂອງ ໃຫ້ກັບສະຫຍາມ (ໄທ).