ພາສາໄທໃຫຍ່
| ພາສາຊານ | |
|---|---|
 lik tái | |
| ປະເທດທີ່ມີການເວົ້າ | ມຽນມາ, ໄທ, ແລະ ຈີນ |
| ພາກພື້ນ | ໄທໃຫຍ່ |
| ຈຳນວນຜູ້ເວົ້າ | 3.3 ລ້ານ (2001)[1] |
| ຕະກຸນພາສາ | ກະ-ໄຕ
|
| ລະຫັດພາສາ | |
| ISO 639-2 | shn |
| ISO 639-3 | shn |
ພາສາຊານ (ໄທເໜືອ: ລິ່ກໄຕ໊, ອັງກິດ: Shan language, ໄທ: ภาษาไทใหญ่) ແມ່ນພາສາໄຕພາສານຶ່ງ ອັນຈັດຢູ່ໃນຕະກູນພາສາໄທ-ກະໄດ.[1] ໃຊ້ເວົ້າໃນລັດໄທເໜືອຂອງພາກເໜືອຂອງ ມຽນມາ ໄທ ແລະທາງຕອນໃຕ້ຂອງຈີນ.
ຄາດວ່າມີຜູ້ເວົ້າຮາວ 3 ລ້ານຄົນ.[1] ພາສາໄທເໜືອມີສຽງວັນນະຍຸດ 5 ສຽງ. ມີອັກສອນຂອງຕົນເອງ 2 ຊະນິດຄື ອັກສອນໄທເໜືອ ໃຊ້ໃນມຽນມາ ແລະອັກສອນໄທໃຕ້ໂຄ້ງ ໃຊ້ໃນຈີນ.
ແມ້ວ່າຈະມີຄຳກ່າວວ່າ "ຢ່າກິ໋ນຢ່າງມ່ານ ຢ່າຕ໋ານຢ່າງໄຕ" ເຊິ່ງປຽບທຽບກັບວິຖີຊີວິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຂອງຊາວພະມ້າ ທີ່ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບການກິນຢູ່ ກັບຊາວໄທເໜືອທີ່ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນແກ່ການເຮັດບຸນ ເຖິງສະນັ້ນໄທເໜືອກໍ່ຮັບວັດທະນະທັມ ສາສະໜາ ຕະຫຼອດຈົນເຖິງຄຳໃນພາສາພະມ້າເຂົ້າມາຫຼາຍ .ຈົນຄຳໄທເໜືອຫຼາຍຖິ່ນແມ່ນກວາມໄຕໂລ້ໂລ້ ຄືໄທເໜືອເວົ້າຄຳພະມ້າປົນໄປໝົດ ເຊັ່ນທີ່ເມືອງສີປໍ້ ແລະເມືອງຢາງເປັນຕົ້ນ[2]
ສຳນຽງທ້ອງຖິ່ນ
[ດັດແກ້]ພາສາໄທເໜືອມີສຳນຽງແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມທ້ອງຖິ່ນ ຄື ສານເໜືອ ສານໃຕ້ ຊຽງທຸງ ແລະພົມແດນຕິດກັບເມືອງຈີນເອີ້ນວ່າ ໄທເໜືອ ໂດຍພາສາເມືອງໜອງ ຖືແມ່ນພາສາໄທຫຼວງ ສຳນຽງສານເໜືອ ແລະສານໃຕ້ຈະແຕກຕ່າງກັນໂດຍຄັກ. ສ່ວນທີ່ຊຽງທຸງຊົນສ່ວນຫຼາຍມີເຊື່ອສາຍໄທເຂີນ ໂດຍມີສ່ວນຕ່າງພາສາໄທເໜືອອື່ນໆ ຫຼາຍ ແລະມີສັບສະເພາະຄ່ອນຂ້າງຫຼາຍ ໂດຍຊຽງທຸງນຳເມືອງລາວຈະມີສຸພາສິດຄ້າຍຄຶງກັນຫຼາຍເລີຍທີດຽວ.
ໄວຍາກອນ
[ດັດແກ້]ສັບພະນາມ
[ດັດແກ້]| ໄທເໜືອ | ທຽບໜັງສືລາວ | IPA | ຄວາມໝາຍ | ຈຳນວນ | |
|---|---|---|---|---|---|
| ꨀဝ္း | ເກົາ | [kǎw] | 'ກູ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨁꨣꨳ | ຂ້າ | [kʰaa] | 'ຂ້ອຍ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨀဝ္းꨁꨣꨳ | ເກົາຂ້າ | [kǎw.kʰaa] | 'ຂ້ອຍ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| တူ | ຕູ | [tǔu] | 'ກູ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨟꨣး | ຮາ | [háa] | 'ພວກກູສອງຄົນ' | ສອງຄົນ | |
| ꨟဝ္း | ເຮົາ | [háw] | 'ເຮົາ' 'ພວກເຮົາ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| ꨟဝ္းꨁꨣꨳ | ເຮົາຂ້າ | [háw.kʰaa] | 'ຂ້ານ້ອຍ' 'ພວກຂ້ານ້ອຍ' 'ພວກເຮົາເຫຼົ່າຂ້ານ້ອຍ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| မ္ꨮး | ໃມ | [máɰ] | 'ມຶງ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨅဝ္ꨳ | ເຈົ້າ | [tsaw] | 'ເຈົ້າ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| မ္ꨮးꨅဝ္ꨳ | ໃມເຈົ້າ | [máɰ.tsaw] | 'ເຈົ້າ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨁိူဝ္ | ເຂືອ | [kʰə̌ə] | 'ພວກມຶງສອງຄົນ' | ສອງຄົນ | |
| သူ | ສູ | [sʰǔu] | 'ສູ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| သူꨅဝ္ꨳ | ສູເຈົ້າ | [sʰǔu.tsaw] | 'ທ່ານ' 'ພວກເຈົ້າ' 'ພວກທ່ານ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| မꨓ္း | ມັນ | [mán] | 'ມັນ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| မꨓ္းꨅꨤꨯး | ມັນຊາຍ (ມັນຈາຍ) | [mán.tsáaj] | 'ມັນ (ຊາຍ)' | ຄົນນຶ່ງ | |
| မꨓ္းꨓꨤင္း | ມັນນາງ | [mán.náaŋ] | 'ມັນ (ຍິງ) ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| မꨓ္းꨅဝ္ꨳ | ມັນເຈົ້າ | [mán.tsaw] | 'ລາວ' 'ເພິ່ນ' | ຄົນນຶ່ງ | |
| ꨁꨣ | ຂາ | [kʰǎa] | 'ພວກມັນສອງຄົນ' | ສອງຄົນ | |
| ꨁဝ္ | ເຂົາ | [kʰǎw] | 'ລາວ' 'ເພິ່ນ' 'ພວກມັນ' 'ພວກເຂົາ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| ꨁဝ္ꨅဝ္ꨳ | ເຂົາເຈົ້າ | [kʰǎw.tsaw] | 'ເຂົາເຈົ້າ' | ຄົນນຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍຄົນ | |
| ပိူꨓ္ꨳ | ເພິ່ນ (ເປິ່ນ) | [pən] | 'ເພິ່ນ' 'ຄົນອື່ນ' | ຫຼາຍຄົນ | |
ອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ↑ 1.0 1.1 1.2 http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=shn Cite error: Invalid
<ref>tag; name "ethnologue" defined multiple times with different content - ↑ บรรจบ พันธุเมธา. ไปสอบคำไทย. โครงการเผยแพร่วัฒนธรรมไทย กระทรวงศึกษาธิการ, 2522 (ພາສາໄທ)
ບັນນານຸກົມ
[ດັດແກ້]- The Major Languages of East and South-East Asia. Bernard Comrie (London, 1990).
- A Guide to the World's Languages. Merritt Ruhlen (Stanford, 1991).
- Shan for English Speakers. Irving I. Glick & Sao Tern Moeng (Dunwoody Press, Wheaton, 1991).
- Shan - English Dictionary. Sao Tern Moeng (Dunwoody Press, Kensington, 1995).
- An English and Shan Dictionary. H. W. Mix (American Baptist Mission Press, Rangoon, 1920; Revised edition by S.H.A.N., Chiang Mai, 2001).
- Grammar of the Shan Language. J. N. Cushing (American Baptist Mission Press, Rangoon, 1887).
ອ່ານຕື່ມ
[ດັດແກ້]- Sai Kam Mong. The History and Development of the Shan Scripts. Chiang Mai, Thailand: Silkworm Books, 2004. ISBN 974-9575-50-4
ລິງຄ໌ພາຍນອກ
[ດັດແກ້]- Ethnologue entry
- Shan-language Swadesh vocabulary list of basic words (from Wiktionary's Swadesh-list appendix)
- Shan Alphabet Archived 2011-04-29 at the Wayback Machine
- Basic Shan phrases Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine
- SIL Padauk Font (Shan Unicode)
- SEAlang Library Shan Dictionary
ພາສາໃນຕະກູນພາສາໄທ-ກະໄດ |
|
|---|---|
| ພາສາໄຫຼ-ເກຢັນ | ໄຫຼ • ເຈີມາວ • ຢາຣົງ • ເກລາວ • ລາຕິ • ລາຕິຂາວ • ປູ້ຍັງ • ຈຸນ • ເອນ • ກວາບຽວ • ລາຄວ • ລາຮາ |
| ພາສາຄຳ-ໄຕ | ເບ • ໄຕ • ແສກ • ລັກເກີ • ບຽວ • ອ້າຍຈາມ • ຕົ້ງ (ເໜືອ / ໃຕ້) • ຄັງ • ມູ່ຫຼ່າວ • ເໝົາໜານ • ສຸ່ຍ |
| ກຸ່ມພາສາຄຳ-ໄຕ > ພາສາໄຕ | |
| ກຸ່ມຊຽງແສນ | ໄທດຳ • ໂຍນ • ໄທຂາວ • ໄທ • ໄທຮ່າງຕົງ • ໄທແດງ • ພວນ • ຕູລາວ |
| ກຸ່ມລາວ-ຜູ້ໄທ | ລາວ • ໄທຍໍ້ • ຜູ້ໄທ • ໄທຖິ່ນອີສານ |
| ກຸ່ມໄທພາຍັບ | ອາຫົມ • ອ່າຍຕົນ • ຄຳຕີ່ • ຄຳຍັງ • ພ່າເກ • ໄທຂຶນ • ໄທເໜືອ • ໄທລື້ • ໄທໄຕ້ຄົງ |
| ກຸ່ມອື່ນໆ | ປາຢີ • ໄທຖານ • ໄທຍອງ • ໄທຫຍ່າ |
| ພາສາໄຕ(ອື່ນໆ) | ຈ້ວງ • ນຸງ • ຕ່າຍ • ຕຸລຸງ • ນາງ • ປູຢີ • ໄທຖິ່ນໃຕ້ • ໄທໂຄລາດ |