ພາສາພະມ້າ

ພາສາພະມ້າ ; မြန်မာဘာသာ
ສຽງອ່ານ:	mjànmà bàθà
ເວົ້າໃນ:	ພະມ້າ ໄທ ບັງກະລາເທດ ມາເລເຊຍ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ສະຫະລາຊະອານາຈັກ ອົດສະຕາລີ ລາວ ສິງກະໂປ
ຈຳນວນຜູ້ເວົ້າ:	32 ລ້ານ (ພາສາແມ່) ແລະພາສາທີ່ສອງ 10 ລ້ານ
ອັນດັບ:	29
ຕະກູນພາສາ:	ຈີນ-ທິເບດ; ຕະກູນພາສາຍ່ອຍທິເບດ-ພະມ້າ; ພາສາກຸ່ມພະມ້າ-ໂລໂລ; ພາສາພະມ້າ
ລະບົບການຂຽນ:	ອັກສອນພະມ້າ
ສະຖານະທາງການ
ພາສາທາງການໃນ:	ມຽນມາ
ຜູ້ວາງລະບຽບ:	ຄະນະກຳມະການພາສາມຽນມາ
ລະຫັດພາສາ
ISO 639-1:	my
ISO 639-3:	mya
	ໝາຍເຫດ: ບົດຄວາມນີ້ມີສັນຍະລັກສັດທະອັກສອນສາກົນປາກົດຢູ່ ທ່ານອາດຕ້ອງໃຊ້ໄທປ໌ເຟຊທີ່ຮອງຮັບຢູນິໂຄດເພື່ອການສະແດງຜົນທີ່ສົມບູນ.
ສ່ວນນຶ່ງຂອງສາລານຸກົມພາສາ

ພາສາພະມ້າ ຫຼື ພາສາມຽນມາ (မြန်မာဘာသာ, MLCTS: myanma bhasa, [mjəmà bàðà]) ແມ່ນພາສາລາຊະການຂອງປະເທດພະມ້າ ຈັດຢູ່ໃນຕະກູນພາສາຍ່ອຍທິເບດ-ພະມ້າ ອັນເປັນສາຂາຍ່ອຍຂອງຕະກູນພາສາ ໂດຍເປັນພາສາແມ່ຂອງຄົນປະມານ 32 ລ້ານຄົນໃນພະມ້າ ແລະເປັນພາສາທີ່ສອງຂອງຊົນກຸ່ມນ້ອຍໃນພະມ້າ ແລະໃນປະເທດອິນເດຍ ປະເທດບັງກະລາເທດ ປະເທດມາເລເຊຍ ປະເທດໄທ ແລະສະຫະລັດອາເມລິກາ ພາສາພະມ້າເປັນພາສາທີ່ມີລະດັບສຽງ ຫຼືວັນນະຍຸກ ມີວັນນະຍຸກ 4 ສຽງແລະຂຽນໂດຍໃຊ້ອັກສອນພະມ້າ ເຊິ່ງດັດແປງຈາກອັກສອນມອນອີກເທື່ອໜຶ່ງ ແລະຈັດເປັນສະມາຊິກໃນຕະກູນອັກສອນພາມໝີ ລະຫັດ ISO 639 ສຳລັບພາສາພະມ້າຄື 'my' ແລະລະຫັດ SIL ຄື BMS

ພາສາຖິ່ນແລະສຳນຽງ[ດັດແກ້]

ພາສາພະມ້າມາດຕະຖານຄືສຳນຽງຢ່າງກຸ້ງ ພາສາຖິ່ນໃນພະມ້າພາກເໜືອແລະພາກໃຕ້ຈະຕ່າງຈາກພາກກາງ ພາສາຖິ່ນໃນເຂດຍະໄຂ່ຫຼືອາຣະກັນ ຍັງມີສຽງ /ຣ/ ແຕ່ສຳນຽງຢ່າງກຸ້ງອອກສຽງເປັນ /ຍ/ ພາສາພະມ້າແບ່ງຢ່າງກວ້າງ ໆ ໄດ້ 2 ລະດັບ ຄືລະດັບທາງການໃຊ້ງານວັນນະຄະດີ ງານລາຊະການແລະວິທະຍຸກະຈາຍສຽງ ລະດັບບໍ່ເປັນທາງການໃຊ້ພາຍໃນຄອບຄົວແລະກັບເພື່ອນ ພະພິກສຸຊາວພະມ້າມັກເວົ້າກັນເອງດ້ວຍພາສາບາລີ ເຊິ່ງໄດ້ຮັຍອິດທິພົນຈາກພຸດທະສາສະໜາ

ລະບົບສຽງ[ດັດແກ້]

ພະຍັນຊະນະ[ດັດແກ້]

ສຽງສັດອັກສອນພະຍັນຊະນະໃນພາສາພະມ້າ (ສຽງແປ) ມີຢູ່ດ້ວຍກັນດັງຕໍ່ໄປນີ້

	ຮິມຝີປາກທັງສອງ	ຮິມຝີປາກລຸ່ມ-ແຂ້ວເທິງ	ປຸ່ມເຫງືອກ	ຫຼັງປຸ່ມເຫງືອກ ແລະ ເພດານແຂັງ	ເພດານອ່ອນ	ຜະໜັງຄໍ	ບໍ່ມີທີ່
ສຽງກັກ ແລະ ສຽງຜະສົມສຽດແຊກ	pʰ p b	tʰ t d		tɕʰ tɕ dʑ	kʰ k ɡ	ʔ
ສຽງນາສິກ	m̥ m	n̥ n		ɲ̥ ɲ	ŋ̊ ŋ		ɴ
ສຽງສຽດແຊກ		θ (ð)	sʰ s z	ʃ		h
ສຽງເປີດ		(ɹ)		j	(w̥) w
ສຽງຂ້າງລິ້ນ		l̥ l

ການຖອດເປັນອັກສອນໂລມັງ[ດັດແກ້]

ພາສາພະມ້າບໍ່ມີລະບົບການຖອດເປັນອັກສອນໂລມັງທີ່ແນ່ນອນ ຄຳຫຼາຍຄົນສະກົດຕ່າງຈາກທີ່ອອກສຽງ ເຊັ່ນ ຄຳວ່າພະພຸດທະເຈົ້າ ອອກສຽງວ່າ pha-ya ແຕ່ຂຽນວ່າ bu-ya ການຖອດພາສາພະມ້າເປັນອັກສອນໂລມັງຈຶ່ງເຮັດໄດ້ຢາກແຕ່ພໍທີ່ຈະໃຊ້ການຖອດເປັນອັກສອນໂລມັງຂອງພາສາບາລີມາທຽບຄຽງໄດ້ ຫຼືບາງທີອາດໃຊ້ລະບົບ MLCTS

ໄວຍາກອນ[ດັດແກ້]

ການຮຽງຄຳເປັນແບບ ປະທານ-ກຳ-ກິລິຍາ ຍົກເວົ້ນຄຳວ່າ ga (ເປັນ) ເຊິ່ງຈະວາງຕໍ່ຈາກປະທານຄຳສັບພະນາມປ່ຽນຕາມເພດແລະສະຖານະຂອງຜູ້ຟັງ ແມ່ນພາສາພະຍາງດຽວ ແຕ່ມີຮາກສັບແລະການເຕີມຄຳອຸປະສັກ ການຮຽງຄຳໃນປະໂຍກບໍ່ມີບຸບພະບົດ ສັນທານແຕ່ໃຊ້ການເຕີມປັດໄຈ

ຄຳຄຸນນະສັບ[ດັດແກ້]

ຄຳຄຸນນະສັບມາກ່ອນຄຳນາມ ເຊັ່ນ chuo-dé lu (ສວຍງາມ + dé + ຄົນ = ຄົນງາມ) ຫຼືຕາມຫຼັງນາມ ເຊັ່ນ lu chuo (ຄົນງາມ) ການປຽບທຽບໃຊ້ຄຳອຸປະສັກ à-ຄຳຄຸນນະສັບ-ປັດໄຈ zon ຄຳຄຸນນະສັບບອກຈຳນວນ ຕາມຫຼັງຄຳນາມ

คำกริยา[ດັດແກ້]

รากศัพท์ของคำกริยามักเติมปัจจัยอย่างน้อย 1 ตัว เพื่อบอกกาล ความสุภาพ รูปแบบกริยา เป็นต้น ไม่มีการใช้คำสันธาน รูปกริยาไม่เปลี่ยนตามบุคคล จำนวน หรือเพศของประธาน ตัวอย่างเช่น คำกริยา sá (กิน) เป็น

sá-dè = กิน ปัจจัย dè ใช้แสดงปัจจุบันกาลหรือใช้เน้นย้ำ
sá-gè-dè = กินแล้ว ปัจจัย gè/kè แสดงอดีตแต่ไม่จำเป็นต้องใช้เสมอไป ปัจจัย dè ในที่นี้เป็นการเน้นย้ำ
sá-nei-dè = กำลังกิน nei เป็นอนุภาคแสดงว่าการกระทำนั้นกำลังเกิดขึ้น
sá-bi = กำลังกินอยู่ ปัจจัย bi นี้ใช้กับการกระทำที่ประธานเริ่มกระทำและยังไม่เสร็จสิ้น
sá-mè = จะกิน อนุภาค mè นี้ใช้แสดงอนาคตและยังไม่เกิดขึ้น
sá-daw-mè = จะกิน (ในไม่ช้า) อนุภาค daw ใช้กับเหตุการณ์ที่ใกล้จะเกิดขึ้น

คำนาม[ດັດແກ້]

คำนามภาษาพม่าทำให้เป็นพหูพจน์โดยเติมปัจจัย dei (หรือ tei ถ้ามีเสียงตัวสะกด) อาจใช้ปัจจัย myà ที่แปลว่ามากได้ด้วย ตัวอย่างเช่น nwá = วัว nwá- dei = วัวหลายตัว จะไม่ใช้ปัจจัยแสดงพหูพจน์เมื่อมีการแสดงการนับคำนาม เช่น เด็ก 5 คน ใช้ว่า kelei (เด็ก) ngá (5) yauk (คน)

ลักษณนาม[ດັດແກ້]

ภาษาพม่ามีลักษณนามเช่นเดียวกับภาษาจีน ภาษาไทย และภาษามลายู คำลักษณนามที่ใช้ทั่วไปได้แก่

bá ใช้กับคน (เฉพาะพระสงฆ์และแม่ชี)
hli ใช้กับสิ่งที่เป็นชิ้น เช่น ขนมปัง
kaung ใช้กับสัตว์
ku ใช้กับสิ่งไม่มีชีวิตโดยทั่วไป
kwet ใช้กับสิ่งที่บรรจุของเหลวเช่น ถ้วย
lóun ใช้กับวัตถุรุปกลม
pyá ใช้กับวัตถุแบน
sin หรือ zín ใช้กับสิ่งที่มีล้อ เช่นรถ
su ใช้กับกลุ่ม
ú ใช้กับคน (เป็นทางการ)
yauk ใช้กับคน (ไม่เป็นทางการ)

คำสรรพนาม[ດັດແກ້]

คำสรรพนามที่เป็นรูปประธานใช้ขึ้นต้นประโยค รูปกรรมจะมีปัจจัย –go ต่อท้าย ตัวอย่างคำสรพนาม เช่น

ฉัน เป็นทางการ ผู้ชายใช้ kyaw-naw ผู้หญิงใช้ kyaw-myaไม่เป็นทางการใช้ nga พูดกับพระสงฆ์ใช้ da-ga หรือ da-be-daw (หมายถึง นักเรียน)
เธอ ไม่เป็นทางการใช้ nei หรือ min เป็นทางการใช้ a-shin หรือ ka-mya
เรา ใช้ nga-do
พวกคุณ ใช้ nei-do
เขา ใช้ thu
พวกเขา ใช้ thu-do
มัน หรือ นั่น ใช้ (ai) ha

ຄຳສັບ[ດັດແກ້]

ຄຳສັບສ່ວນໃຫຍ່ ມາຈາກພາສາຕຣະກູລທິເບຕ-ພະມາ. ສັບກ່ຽວກັບສາດສະໜາ ການສຶກສາ ປັດຊະຍາ ລັດຖະບານ ແລະ ສິນລະປະ ໄດ້ມາ ຈາກ ພາສາບາລີ ເປັນສ່ວນໃຫຍ່. ຄຳຢືມຈາກ ພາສາສັນສະກິດ ມັກກ່ຽວກັບທຸລະກິດ ຫຼື ການປົກຄອງສະໄໝໃໝ່ ຄຳຢືມຈາກ ພາສາຮິນດູ ມັກກ່ຽວກັບ ອາຫານ ແລະ ການປຸງອາຫານ.

ເບິ່ງຕື່ມ[ດັດແກ້]

ອັກສອນພະມ້າ

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ[ດັດແກ້]

ວິກິພີເດຍ ສາລານຸກົມເສລີ ໃນພາສາພະມ້າ

Burmese at Ethnologue
Online Burmese lessons
Omniglot: Burmese Language
Burmese language resources จาก โรงเรียนตะวันออกและแอฟริกันศึกษา (School of Oriental and African Studies หรือ SOAS)
Online Burmese Bible
Myanmar Character Picker
Virtual Myanmar Keyboard

ແມ່ແບບ:ທິເບດ-ພະມ້າ ແມ່ແບບ:ພາສາທາງການອາຊຽນ