ອຸຍແນສໂກ
ອົງການເພື່ອການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ | |
---|---|
ທຸງຂອງອຸຍແນສໂກ | |
ປະເພດ | ໜ່ວຍງານພິເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ |
ຕົວຫຍໍ້ | ອຸຍແນສໂກ (UNESCO) |
ຫົວໜ້າ | Audrey Azoulay ຜູ້ອຳນວຍການອົງການການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ |
ຈັດຕັ້ງ | 16 ພະຈິກ 1945[1] |
ສຳນັກງານ | ປາຣີ, ປະເທດຝຣັ່ງ |
ເວັບໄຊ | www.unesco.org |
ຕົ້ນສັງກັດ | ຄະນະມົນຕີເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ |
ອົງການເພື່ອການສຶກສາ ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (ອັງກິດ: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) ຫຼື ອຸຍແນສໂກ (ອັງກິດ: UNESCO) ເປັນອົງການສະເພາະຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ກໍ່ຕັ້ງໂດຍໄດ້ມີການລົງນາມໃນລັດຖະທຳມະນູນຂອງອົງການ ເມື່ອວັນທີ 16 ພະຈິກ 1945 ແລະ ຕໍ່ມາເມື່ອວັນທີ 4 ພະຈິກ 1946 ຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ ປະເທດສະມາຊິກກໍ່ຕັ້ງ 20 ປະເທດ ໄດ້ຮ່ວມມືກັນໃຫ້ສັດຕະຍາບັນລັດຖະທຳມະນູນອົງການ .
ນອກຈາກນີ້ ລັດຖະທຳມະນູນອຸຍແນສໂກຍັງຊີ້ໃຫ້ເຫັນໄວ້ນຳວ່າ ສັນຕິພາບທີ່ເກີດຈາກການຕົກລົງທາງດ້ານການເມືອງ ທາງດ້ານເສດຖະກິດລະຫວ່າງລັດຖະບານພຽງຢ່າງດຽວ ຈະບໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຢ່າງເຕັມທີ່ແທ້ຈິງ ແລະ ຍືນດົນນານ ຈາກຫຼາຍປະເທດຕ່າງໆ ໃນໂລກ ສັນຕິພາບຈະຕ້ອງວາງຮາກຖານຢູ່ໃນຄວາມຮ່ວມມືທາງສະຕິປັນຍາ ແລະ ຈິດສຳນຶກຂອງມະນຸດຊາດ ດັ່ງນັ້ນອົງການອຸຍແນສໂກຈຶ່ງສຸມໃສ່ການສົ່ງເສີມສັນຕິພາບ ດ້ວຍການສົ່ງເສີມຄວາມຮ່ວມມືຂອງນານາຊາດ ດ້ານການສຶກສາ, ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳ ເພື່ອໃຫ້ທົ່ວໂລກເຄົາລົບໃນຄວາມຍຸດຕິທຳ ກົດໝາຍ, ສິດທິ ແລະ ເສລີພາບ ທີ່ມະນຸດຄວນມີ ໂດຍບໍ່ຖືເຊື້ອຊາດ, ເພດ, ພາສາ ຫຼື ສາສະໜາ ຕາມກົດບັດສະຫະປະຊາຊາດ ອຸຍແນສໂກມີສຳນັກງານໃຫຍ່ຢູ່ໃນເມືອງປາຣີ, ປະເທດຝຣັ່ງ
ປັດຈຸບັນ ອຸຍແນວໂກມີປະເທດສະມາຊິກທັງໝົດ 194 ປະເທດ ສະມາຊິກສົມທົບອີກ 12 ປະເທດ[2] ປະເທດລາວເຂົ້າເປັນລັດສະມາຊິກຂອງອົງການອຸຍແນສໂກໃນວັນທີ 9 ກໍລະກົດ 1951
ໂດຍປົກກະຕິ ອຸຍແນສໂກຈະໃຊ້ພາສາອັງກິດ ແລະ ພາສາຝຣັ່ງເປັນພາສາທາງການ ແຕ່ໃນລະຫວ່າງການປະຊຸມສະໄໝສາມັນຂອງອຸຍແນສໂກ ແລະ ການປະຊຸມຄະນະກຳມະການບໍລິຫານຂອງອຸຍແນສໂກ ຈະໃຊ້ພາສາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງ 6 ພາສາ ແມ່ນ: ອັງກິດ, ຝຣັ່ງ, ລັດເຊຍ, ອາຣັບ, ແອັດສະປາຍ ແລະ ຈີນ
ການດຳເນີນງານຂອງອຸຍແນສໂກນັ້ນຈະປາກົດໃນຮູບຂອງການປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເຊິ່ງມີທຸກໆ 2 ປີ ໂດຍຄະນະກຳມະການປະກອບດ້ວຍຜູ້ຊົງມີວຸດທິທາງດ້ານການສຶກສາ, ວິທະຍາສາດ ແລະ ວັດທະນະທຳ ຈຳນວນ 58 ຄົນ ທີ່ເລືອກມາຈາກຜູ້ແທນຂອງປະເທດສະມາຊິກ ກຳມະການຈະຢູ່ໃນໄລຍະ 4 ປີ ໂດຍຈັດໃຫ້ມີການເລືອກຕັ້ງກຳມະການໃໝ່ເຄິ່ງໜຶ່ງທຸກ 2 ປີ ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ ເຊິ່ງເປັນເຈົ້າໜ້າທີ່ສູງສຸດຂອງອົງການ ຈະຢູ່ໃນໄລຍະ 6 ປີ
ອຸຍແນສໂກໄດ້ຈັດໃຫ້ມີສຳນັກງານສ່ວນພາກພື້ນ ແລະ ສຳນັກງານຍ່ອຍປະຈຳພື້ນທີ່ ເພື່ອໃຫ້ອຸຍແນສໂກປະສານກັບປະເທດຕ່າງໆ ໄດ້ຢ່າງໃກ້ຊິດ ແຕ່ລະປະເທດສະມາຊິກຈະຈັດໃຫ້ມີສຳນັກຜູ້ແທນຖາວອນປະຈຳອຸຍແນສໂກ ແລະ ສຳນັກເລຂາທິການຄະນະກຳມະການແຫ່ງຊາດວ່າດ້ວຍອຸຍແນສໂກຂອງປະເທດນັ້ນໆ ເພື່ອດຳເນີນງານໃນສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຂອບຄ່າຍງານຂອງອຸຍແນສໂກໂດຍສະເພາະ
ກິດຈະກຳ/ໂຄງການ
[ດັດແກ້]ອຸຍແນສໂກກຳນົດ ແລະ ດຳເນີນການກິດຈະກຳພາຍໃຕ້ 5 ຫົວຂໍ້ ຄື ການສຶກສາ ວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ ສັງຄົມ ແລະ ມະນຸດສາດ ວັດທະນະທຳ ແລະ ການສື່ສານ ແລະ ຂໍ້ມູນ
- ອຸຍແນສໂກສະໜັບສະໜູນການວິໄຈໃນການສຶກສາປຽບທຽບ (comparative education) ໂດຍຈັດຫາຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ສົ່ງເສີມຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ເພື່ອເສີມສ້າງຄວາມເປັນຜູ້ນຳດ້ານການສຶກສາລະດັບຊາດ ແລະ ທ່າແຮງຂອງປະເທດຕ່າງໆ ໃນການນຳສະເໜີການສຶກສາທີ່ມີຄຸນນະພາບສຳລັບທຸກຄົນ ໂດຍບໍ່ຈັດວ່າເປັນການອຸດົມສຶກສາ ເຊັ່ນ[3]
- ອຸຍແນສໂກຖະແຫຼງການ Seville Statement on Violence
- ກຳນົດໂຄງການ ແລະ ສະຖານທີ່ ທີ່ມີຄວາມສຳຄັນທາງວັດທະນະທຳ ແລະ ວິທະຍາສາດ ເຊັ່ນ:
- ເຄືອຂ່າຍສວນສາທາລະນະທໍລະນີໂລກ (Global Geoparks Network)
- ເຄືອຂ່າຍພື້ນທີ່ສະຫງວນຊີວະມົນທົນໂລກ (World Network of Biosphere Reserves) ພາຍໃຕ້ໂຄງການມະນຸດ ແລະ ຊີວະມົນທົນ ຕັ້ງແຕ່ປີ 1971
- ເມືອງແຫ່ງວັນນະຄະດີ (City of Literature)
- ໂຄງການພາສາໃກ້ສູນ ແລະ ຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງພາສາ (Endangered languages and linguistic diversity projects)
- ຜົນງານດ້ານວາທະສິນ ແລະ ມໍລະດົກທີ່ບໍ່ເປັນກາຍຍະພາບຂອງມະນຸດຊາດ (Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity) ເຊິ່ງຕໍ່ມາພັດທະນາເປັນ ມໍລະດົກທາງວັດທະນະທຳທີ່ຈັບຕ້ອງບໍ່ໄດ້ ຫຼື ມໍລະດົກພູມປັນຢາທາງວັດທະນະທຳ (Intangible Cultural Heritage)
- ຄວາມຊົງຈຳແຫ່ງໂລກ (Memory of the World) ຕັ້ງແຕ່ປີ 1997
- ການຈັດການຊັບພະຍາກອນນ້ຳ ພາຍໃຕ້ໂຄງການອຸທົກກະສາດນານາຊາດ (International Hydrological Programme: IHP),
- ແຫຼ່ງມໍລະດົກໂລກ (World Heritage Sites)
- ຫໍສະໝຸດດີຈີຕອນແຫ່ງໂລກ (World Digital Library)
- ສົ່ງເສີມ "ການໄຫຼຂອງຄວາມຄິດຢ່າງອິດສະຫຼະດ້ວຍພາບ ແລະ ຄຳເວົ້າ" ໂດຍວິທີ:
- ສົ່ງເສີມເສລີພາບໃນການສະແດງອອກ ລວມທັງເສລີພາບສື່ ແລະ ກົດໝາຍເສລີດ້ານຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ຜ່ານພະແນກເສລີພາບໃນການສະແດງອອກ ແລະ ການພັດທະນາສື່ (Division of Freedom of Expression and Media Development)[4] ລວມເຖິງໂຄງການລະຫວ່າງປະເທດເພື່ອການພັດທະນາການສື່ສານ (International Programme for the Development of Communication)[5]
- ສົ່ງເສີມຄວາມປອດໄພຂອງສື່ ແລະ ຕໍ່ສູ້ກັບການບໍ່ຕ້ອງຮັບໂທດສຳລັບຜູ້ທີ່ໂຈມຕີພວກເຂົາ[6] ຜ່ານການປະສານງານຕາມ "ແຜນປະຕິບັດການສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍຄວາມປອດໄພຂອງນັກຂ່າວ ແລະ ປະເດັນການບໍ່ຕ້ອງຮັບໂທດ" (the UN Plan of Action on the Safety of Journalists and the Issue of Impunity)[7]
- ສົ່ງເສີມການເຂົ້າເຖິງ ແລະ ການເກັບຮັກສາຂໍ້ມູນຢ່າງທົ່ວເຖິງ ແລະ ການແກ້ບັນຫາແບບເປີດເພື່ອການພັດທະນາທີ່ຢັ້ງຢືນ ຜ່ານພະແນກສະມາຄົມຄວາມຮູ້ (Knowledge Societies Division)[8] ລວມເຖິງໂຄງການຄວາມຊົງຈຳແຫ່ງໂລກ (Memory of the World Programme)[9] ແລະ ໂຄງການຂໍ້ມູນຂ່າວສານເພື່ອປວງຊົນ (Information for All Programme)[10]
- ສົ່ງເສີມນິຍົມທາງການເມືອງ, ຄວາມເທົ່າທຽມທາງເພດ ແລະ ຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງວັດທະນະທຳໃນສື່
- ສົ່ງເສີມຄວາມເປັນສາກົນຂອງອິນເຕີເນັດ ແລະ ຫຼັກການຂອງອິນເຕີເນັດ ວ່າອິນເຕີເນັດຄວນຕັ້ງຢູ່ໃນພື້ນຖານ (I) ສິດທິມະນຸດ (ii) ເປີດກວ້າງ (iii) ເຂົ້າເຖິງໄດ້ທຸກຄົນ ແລະ (iv) ຫຼໍ່ລ້ຽງໂດຍການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສຍຫຼາຍຝ່າຍ (ສະຫຼຸບເປັນຄຳຫຍໍ້ R.O.A.M.)[11]
- ການສ້າງຄວາມຮູ້ຜ່ານສິ່ງພິມ ເຊັ່ນ World Trends in Freedom of Expression and Media Development,[12] the UNESCO Series on Internet Freedom,[13] and the Media Development Indicators,[14] ຕະຫຼອດຈົນການສຶກສາອີງຕາມຕົວຊີ້ວັດອື່ນໆ
- ສະໜັບສະໜູນ ເຊັ່ນ:
- ທົດສະວັດສາກົນເພື່ອວັດທະນະທຳສັນຕິພາບ ແລະ ຄວາມບໍ່ຮຸນແຮງເພື່ອເດັກຂອງໂລກ (International Decade for the Promotion of a Culture of Peace and Non-Violence for the Children of the World) ລະຫວ່າງປີ 2001–2010
- ວັນເສລີພາບສື່ມວນຊົນໂລກ (World Press Freedom Day) ໃນວັນທີ 3 ພຶດສະພາ ຂອງທຸກໆປີ ເພື່ອສົ່ງເສີມເສລີພາບໃນການສະແດງອອກ ແລະ ເສລີພາບຂອງສື່ ໃນຖານະທີ່ເປັນສິດທິມະນຸດຂັ້ນພື້ນຖານ ແລະ ເປັນອົງປະກອບທີ່ສຳຄັນຂອງສັງຄົມທີ່ມີສຸຂະພາບດີ ເປັນປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ເສລີ
- ວັນການຮູ້ໜັງສືສາກົນ (International Literacy Day)
- ປີສາກົນເພື່ອວັດທະນະທໍາສັນຕິພາບ (International Year for the Culture of Peace)
- ກໍ່ຕັ້ງແຕ່ໃຫ້ທຸກສະໜັບສະໜູນໂຄງການ ເຊັ່ນ:
- ໂຄງການຈັດຕັ້ງພິພິທະພັນການຍ້າຍຖິ່ນ (Migration Museums Initiative)[15]
- ສຳນັກຂາວແຫ່ງອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ (OANA)
- ສະພາວິທະຍາສາດລະຫວ່າງປະເທດ (International Council of Science)
- ເອກອັກຄະລັດຖະທູດອຸຍແນສໂກ (UNESCO Goodwill Ambassador)
- UNESCO Collection of Representative Works ເພື່ອແປຜົນງານວັນນະຄະດີໂລກໃຫ້ເປັນຫຼາຍພາສາລະຫວ່າງປີ 1948 ເຖິງ 2005
- GoUNESCO[16]
ນອກຈາກນີ້ ມີການສະເໜີໃຫ້ຈັດຕັ້ງໂຄງການໃໝ່ໂດຍລັດສະມາຊິກ ໄດ້ແກ່ ໂຄງການທີ່ສຸມໃສ່ມໍລະດົກທາງວັດທະນະທໍາທີ່ສາມາດເຄື່ອນຍ້າຍໄດ້ (movable cultural heritage) ເຊັ່ນ: ສິ່ງປະດິດ, ຮູບແຕ້ມ ແລະ biofact ຕົວຢ່າງວັດຖຸທາງວັດທະນະທຳ ເຊັ່ນ: ຮູບແຕ້ມໂມນາລິຊາ, ຮູບປັ້ນດາວີດ, ທອງສຳລິດເມນິນ ແລະ ມົງກຸດແຫ່ງແພັກເຈ ເປັນຕົ້ນ ແລະ ໂຄງການສຸມໃສ່ສິ່ງຊີວິດ ເຊັ່ນ ມັງກອນໂຄໂມໂດ, ແພນດ້າຍັກ, ນົກອິນຊີຫົວຂາວ, ອາຍ-ອາຍ ເປັນຕົ້ນ[17][18]
ຜູ້ອຳນວຍການ
[ດັດແກ້]ລາຍຊື່ຜູ້ອຳນວຍການອົງການອຸຍແນສໂກ ມີດັ່ງນີ້: [19]
ຊື່ | ສັນຊາດ | ດຳລົງຕຳແໜ່ງ |
---|---|---|
Julian Huxley | ສະຫະລາຊະອານາຈັກ | 1946–48 |
Jaime Torres Bodet | ເມັກຊິກ | 1948–52 |
John Wilkinson Taylor | ສະຫະລັດອາເມຣິກາ | ຮັກສາການ 1952–53 |
Luther Evans | ສະຫະລັດອາເມຣິກາ | 1953–58 |
Vittorino Veronese | ອິຕາລີ | 1958–61 |
René Maheu | ຝຣັ່ງ | 1961–74; ຮັກສາການ 1961 |
Amadou-Mahtar M'Bow | ເຊເນການ | 1974–87 |
Federico Mayor Zaragoza | ແອັດສະປາຍ | 1987–99 |
Koïchiro Matsuura | ຍີ່ປຸ່ນ | 1999–2009 |
Irina Bokova | ບູນກາລີ | 2009–2017 |
Audrey Azoulay | ຝຣັ່ງ | 2017–ປັດຈຸບັນ |
ສຳນັກງານ
[ດັດແກ້]ສ່ວນນີ້ຖ້າເພີ່ມເຕີມຂໍ້ມູນ ທ່ານສາມາດຊ່ວຍເພີ່ມຂໍ້ມູນສ່ວນນີ້ໄດ້ |
ອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedhistory
- ↑ "List of UNESCO members and associates". UNESCO. Archived from the original on 11 March 2019. Retrieved 11 March 2019.
- ↑ "ສຳເນົາເກັບຖາວອນ" (PDF). Archived from the original on 2015-05-13. Retrieved 2021-10-09.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link), Information Centre on Academic Mobility and Equivalence (CIMEA), Italy. and UNESCO "Alert: Misuse of UNESCO Name by Bogus Institutions" - ↑ "Fostering Freedom of Expression". UNESCO. 30 January 2013. Archived from the original on 10 December 2019. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "International Programme for the Development of Communication (IPDC) | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 18 June 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Safety of Journalists". UNESCO. 22 May 2013. Archived from the original on 20 January 2020. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "UN Plan of Action | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 11 August 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Building Knowledge Societies". UNESCO. 18 June 2013. Archived from the original on 16 January 2020. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Memory of the World | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 10 July 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Information for All Programme (IFAP) | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 10 September 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Internet Universality | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 28 July 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "World Trends in Freedom of Expression and Media Development | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 26 August 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "UNESCO Series on Internet Freedom | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 21 August 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Media Development Indicators (MDIs) | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 12 June 2017. Retrieved 19 December 2016.
- ↑ "Migration Institutions – Home". Migrationmuseums.org. Archived from the original on 5 March 2007. Retrieved 23 April 2010.
- ↑ "Official support for GoUNESCO from UNESCO New Delhi". GoUNESCO – Make Heritage Fun! (in ອັງກິດ (ອາເມລິກັນ)). 24 March 2014. Archived from the original on 15 August 2019. Retrieved 15 August 2019.
- ↑ "Tangible Cultural Heritage – United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Archived from the original on 19 March 2018. Retrieved 18 March 2018.
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "UNESCO World Heritage Centre – Document – Discovered artifacts under preservation, Archaeological Site, 18 Hoang Dieu street". whc.unesco.org. Archived from the original on 3 November 2019. Retrieved 26 December 2019.
- ↑ UNESCO official site: Directors-General Archived 18 ກໍລະກົດ 2018 at the Wayback Machine
- ອົງການອຸຍແນສໂກ ສຳນັກຄວາມສຳພັນຕ່າງປະເທດ ກະຊວງສຶກສາທິການ
ເບິ່ງຕື່ມ
[ດັດແກ້]- ມໍລະດົກໂລກ
- ມໍລະດົກທາງວັນທະນາທຳທີ່ຈັບຕ້ອງບໍ່ໄດ້
- ຄວາມຊົງຈຳແຫ່ງໂລກ
- ພູມສັນຖານວັດທະນະທໍາ
- ເອກອັກຄະລັດຖະທູດອຸຍແນສໂກ
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ
[ດັດແກ້]- UNESCO ເວັບໄຊຢ່າງເປັນທາງການ