ພະລາຊະວັງດຸສິດ

ພະລາຊະວັງດຸສິດ
Dusit Palace
ສະຖິຕິຄວາມສູງ
ຂໍ້ມູນທົ່ວໄປ
ປະເພດ	ພະລາຊະວັງ
ເມືອງ	ເຂດດຸສິດ, ນະຄອນຫຼວງບາງກອກ
ປະເທດ	ປະເທດໄທ
ເລີ່ມສ້າງ	ຄ.ສ. 1899

ພະລາຊະວັງດຸສິດ ຕັ້ງຢູ່ທີ່ເຂດດຸສິດ ບາງກອກ ສ້າງຂຶ້ນລັດຊະສະໄໝພະບາດສົມເດັດພະຈຸລະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ ເພື່ອເປັນທີ່ສະເດັດປະທັບຊົ່ວຄາວ ເນື່ອງຈາກພາຍໃນພະບໍລົມມະຫາລາຊະວັງ ເຊິ່ງເປັນພະລາຊະນິເວດທີ່ປະທັບນັ້ນ ປະກອບດ້ວຍ ພະລາຊະມົນທຽນ ໝູ່ພະຕຳໜັກ ໝູ່ເຮືອນໃນເຂດພະລາຊະຖານຊັ້ນໃນແລະໝູ່ເຮືອນຂ້າລາຊະບໍລິພານ ປູກສ້າງຢູ່ກັນຢ່າງແອອັດ ປິດທາງລົມ ເຮັດໃຫ້ທີ່ປະທັບຮ້ອນຈັດ ດັງນັ້ນ ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວຕະຫຼອດພະບໍຣົມວົງສານຸວົງຊົງພະປະຊວນກັນສະເໝີ ຕໍ່ມາ ຈຶງສ້າງຂຶ້ນເພື່ອເປັນທີ່ປະທັບຖາວອນຈົນຕະຫຼອດລັດຊະການ ໂດຍໄດ້ສ້າງແລ້ວເສັດໃນລັດຊະສະໄໝພະບາດສົມເດັດພະມຸງກຸດເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ

ປະຫວັດ

ພະລາຊະວັງດຸສິດແມ່ນພະລາຊະວັງທີ່ພະບາດສົມເດັດພະຈຸລະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວໂປດເກົ້າຯ ໃຫ້ສ້າງຂຶ້ນ ພາຍຫຼັງສະເດັດກັບ ຈາກການສະເດັດປະພາດເອີລົບຄັ້ງທີ 1 ພະອົງມີພະລາຊະດຳຣິວ່າ ພະບໍຣົມມະຫາລາຊະວັງໃນລະດູຮ້ອນຈະຮ້ອນຈັດເພາະມີຕຶກບັງຢູ່ໂດຍຮອບເຮັດໃຫ້ຂວາງທາງລົມ ຮວມທັງ ພະອົງໂປດຯ ພະລາຊະດຳເນິນດ້ວຍພະບາດໃນໄລຍະໜຶ່ງພໍສົມຄວນແກ່ພະກຳລັງ ຄັນປະທັບຢູ່ບົນ ພະທີມັ່ງບໍ່ໄດ້ສະເດັດພະລາຊະດຳເນິນແຫ່ງໃດຫຼາຍເດືອນກໍບໍ່ຢາກຊົງສະບາຍນອກຈາກນີ້ ນາຍແພດປະຈຳພະອົງໄດ້ກາບບັງຄົມທູນວ່າ ໃນພະບໍລົມມະຫາລາຊະວັງເຊິ່ງເປັນພະລາຊະນິເວດທີປະທັບມາແຕ່ເດີມບໍ່ຖືກສຸກຂະລັກສະນະ ເຮັດໃຫ້ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວ ຕະຫຼອດພະບໍລົມວົງສານຸວົງຊົງພະປະຊວນກັນສະເໝີ

ເມື່ອ ຄ.ສ. 1898 ພະອົງໄດ້ສະເດັດພະລາຊະດຳເນິນທອດພະເນດພື້ນທີ່ສວນແລະທົ່ງນາບໍລິເວນຕາເວັນອອກສຽງເໜືອຂອງພະບໍລົມມະຫາລາຊະວັງແລ້ວຊົງພໍພະລາຊະຫະລະໄທ ຈຶງຊົງພະກະລຸນາໂປດເກົ້າ ໃຫ້ຊື້ທີ່ດິນລະຫວ່າງຄອງຜະດຸງກຸງກະເສມຈົນຮອດຄອງສາມເສນດ້ວຍເງິນພະຄັງຂ້າງທີ່ອັນເປັນພະລາຊະຊັບສ່ວນພະອົງ ພະລາຊະທານຊື່ຕຳບົນແຫ່ງນີ້ວ່າ "ສວນດຸສິດ" ແລະໂປດເກົ້າ ໃຫ້ສ້າງພັບພາຂຶ້ນເປັນບ່ອນສະເດັດປະທັບແຮມຊົ່ວຄາວແລະໃຫ້ເອິ້ນທີ່ປະທັບແຫ່ງນີ້ວ່າ "ວັງສວນດຸສິດ"

ເມື່ອມີການຂະຫຍາຍພະນະຄອນໄປທາງທິດຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ ພະອົງໂປດເກົ້າໃຫ້ຕັດຖະໜົນສາມເສນ, ຖະໜົນລາຊະດຳເນິນໃນ, ຖະໜົນລາຊະດຳເນິນນອກແລະໂປດໃຫ້ລື້ພະທີ່ນັ່ງມັນທາດລັດຕະນະໂລດທີ່ເກາະສີຊັງ ຈັງຫວັດຊົນບຸລີ ມາສ້າງທີ່ວັງສວນດຸສິດແລະພະລາຊະທານນາມວ່າ "ພະທີ່ນັ່ງວິມານເມກ" ໂດຍໂປດເກົ້າໃຫ້ສົມເດັດພະເຈົ້າບໍລົມວົງເທີ ເຈົ້າຟ້າກົມພະຍານະລິດສະລານຸວັດຕິວົງ ຊົງກຳກັບການອອກແບບແລະຊົງພະກະລຸນາໂປດເກົ້າໃຫ້ມີການສະເຫຼີມພະທີ່ນັ່ງວິມານເມກເມື່ອວັນທີ່ 27 ມີນາ ຄ.ສ. 1902 ພ້ອມກັນນີ້ ພະອົງຍັງໂປດເກົ້າໃຫ້ສ້າງເຮືອນໄທໝູ່ໜຶ່ງ ພະລາຊະທານນາມວ່າ "ເຮືອນຕົ້ນ" ເພື່ອໃຊ້ເປັນທີ່ສະເດັດໃຫ້ປະຊາຊົນທີ່ພະອົງໄດ້ຊົງຮູ້ຈັກເມື່ອຄັ້ງສະເດັດປະພາດຕົ້ນມາເຝົ້າ

ເມື່ອມີການສ້າງບ່ອນປະທັບຖາວອນຂຶ້ນແລະສະເດັດມາປະທັບບ່ອຍຄັ້ງ ຈຶງມີພະລາຊະດຳລິທີ່ຈະສ້າງພະທີ່ນັ່ງຕ່າງໆ ຂຶ້ນເພື່ອໃຊ້ປະກອບພະລາຊະພິທີເຊັ່ນດຽວກັບພະບໍລົມມະຫາລາຊະວັງ ຈຶງໂປດເກົ້າໃຫ້ປະກາດປ່ຽນນາມວັງສວນດຸສິດເປັນ "ພະລາຊະວັງສວນດຸສິດ"

ນອກຈາກສ້າງພະທີ່ນັ່ງຕ່າງ ໆ ຂຶ້ນໃນພະລາຊະວັງສວນດຸສິດແລ້ວ ຍັງໂປດເກົ້າໃຫ້ສ້າງສວນແລະພະຕຳໜັກພະລາຊະທານໃຫ້ເປັນບ່ອນປະທັບຂອງສົມເດັດອັກຄະລະມະເຫສີ, ພະລາຊະເທວີ, ພະອັກຄະຊາຍາ, ພະລາຊະຊາຍາ, ເຈົ້າຈອມ ແລະ ພະທິດາ ຍັງມີສວນອີກຫຼາຍໄດ້ແກ່ ສວນສີ່ລະດູ, ສວນຫົງ, ສວນບົວ, ສວນຝະລັ່ງກັງໄສ, ສວນນົກໄມ້, ສວນມ້າສົນ, ສວນຜັກຊີເຂັ້ມ, ສວນຍີ່ປຸ່ນ, ສວນວິລັນດາ ແລະ ສວນໂປ໊ຍຊຽນ ແລະໂປດເກົ້າໃຫ້ຈັດລະບຽບພະລາຊະວັງດຸສິດເປັນເຂດພະລາຊະຖານຝ່າຍໜ້າ ຝ່າຍໃນ ຢ່າງຖາວອນ

ຕໍ່ມາເມື່ອສະເດັດກັບຈາກປະພາດທະວີບເອີລົບເປັນຄັ້ງທີ 2 ໃນ ຄ.ສ. 1908 ໂປດເກົ້າ ໃຫ້ຂະຫຍາຍເຂດພະລາຊະຖານດ້ານຫຼັງພະລາຊະວັງດຸສິດ ແມ່ນເຂດພະລາຊະອຸທະຍານສ່ວນພະອົງ ພ້ອມທັງເປັນທີ່ປະທັບຖາວອນຂອງພະລາຊະທິດາ ເຈົ້າຈອມມານດາ ທີ່ຢູ່ຂອງເຈົ້າຈອມແລະຂ້າລາຊະບໍລິພານໃນພະອົງ ເມື່ອສະເດັດສະຫວັນຄົດແລ້ວ ພະລາຊະອຸທະຍານນີ້ພະລາຊະທານນາມວ່າ "ສວນສຸນັນທາ" ພະບາດສົມເດັດພະຈຸລະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວສະເດັດປະທັບທີ່ພະລາຊະວັງແຫ່ງນີ້ຈົນກະທັ່ງສະເດັດສະຫວັນຄົດທີ່ພະທີ່ນັ່ງອຳພອນສະຖານ ເຊິ່ງເປັນພະທີ່ນັ່ງອົງໜຶ່ງໃນພະລາຊະວັງດຸສິດ

ໃນລັດຊະສະໄໝພະບາດສົມເດັດພະມຸງກຸດເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວໂປດເກົ້າ ໃຫ້ຮຽກພະລາຊະວັງສວນດຸສິດວ່າ "ພະລາຊະວັງດຸສິດ" ແລະໂປດໃຫ້ສ້າງສວນຈິດລະດາໃນບໍລິເວນລະຫວ່າງພະລາຊະວັງດຸສິດກັບວັງພະຍາໄທ ເພື່ອເປັນທີ່ສະເດັດປະພາດແລະປະທັບແຮມ ແລະສ້າງພະຕຳໜັກຂຶ້ນຫຼັງໜຶ່ງ ພະລາຊະທານນາມວ່າພະຕຳໜັກຈິດລະດາລະໂຫຖານ ເຊິ່ງໃນລັດຊະສະໄໝພະບາດສົມເດັດພະປົກເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວໂປດເກົ້າ ໃຫ້ຮວມສວນຈິດລະດາເຂົ້າເປັນໜຶ່ງຂອງພະລາຊະວັງດຸສິດ

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ

• ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ นามพระที่นั่งและสถานต่าง ๆ ในสวนดุสิต, เล่ม ๒๘, ตอน ก, ๒๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๔, หน้า ๔๒๘