Jump to content

ລາຊະວົງ ໄຕ​ເຊີນ

ຈາກ ວິກິພີເດຍ
ອານາຈັກ ໄດຫວຽດ

大越國
Đại Việt Quốc
1778–1802
ການ​ແບ່ງ​ແຍກ​ທາງ​ການ​ເມືອງ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມ​ໃນ​ທ້າຍ​ສັດ​ຕະ​ວັດ​ທີ 18:   ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Huệ   ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Nhạc   ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Lữ, ຕໍ່ມາໄດ້ເອົາຊະນະໂດຍ Nguyễn Ánh ໃນປີ 1789
ການ​ແບ່ງ​ແຍກ​ທາງ​ການ​ເມືອງ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມ​ໃນ​ທ້າຍ​ສັດ​ຕະ​ວັດ​ທີ 18:
  ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Huệ
  ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Nhạc
  ອານາເຂດຄວບຄຸມໂດຍ Nguyễn Lữ, ຕໍ່ມາໄດ້ເອົາຊະນະໂດຍ Nguyễn Ánh ໃນປີ 1789
ສະຖານະDuchy within Lê dynasty of Đại Việt (1778–1788)
Internal imperial system within Qing tributary (1789–1802)[1]
Rump state (1801–1802)
ເມືອງຫຼວງĐồ Bàn (1776–1788)
Phú Xuân (1788–1801)
Bắc Thành (1801–1802)
ພາສາທົ່ວໄປພາສາຫວຽດແມ່ແບບ:BrWritten Chữ Nôm script[2] (official)
ສາສະໜາ
ສາ​ສະ​ຫນາ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຫວຽດ​ນາມ, ພຸດ​ທະ​ສາ​ສະ​ຫນາ​, Taoism, ສາ​ສະ​ຫນາ​ກາ​ໂຕ​ລິກ​, ອິດ​ສະ​ລາມ​
ການປົກຄອງRebel governance (1771–1778)
Absolute monarchy (1778–1802)
Emperor 
• 1778–1788
Thái Đức
• 1788–1792
ຈັກກະພັດ ກວາງຕຸ້ງ
• 1792–1802
Cảnh Thịnh (last)
ສະພານິຕິບັນຍັດNone (rule by decree)
ປະຫວັດສາດ 
• ການກະບົດ Tây Sơn ເກີດຂຶ້ນ
1771
• Nguyễn Nhạc ສ້າງຕັ້ງລາຊະວົງ Tây Sơn
1778
• ລາ​ຊະ​ວົງ​ເລ​ ພັງ​ທະ​ລາຍ​
ວັນທີ 3 ກຸມພາ 1789
• Nguyễn Ánh ຍຶດ Đông Kinh
18 ເດືອນມິຖຸນາ 1802
ປະຊາກອນ
• 1800
unknown, circa 10 million
ສະກຸນເງິນCopper-alloy and zinc cash coins
ກ່ອນໜ້າ
ຖັດໄປ
Lê dynasty
Nguyễn lords
Trịnh lords
ລາຊະວົງຫງວຽນ
ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຫວຽດນາມ
ຈີນ
ລາວ
ກຳປູເຈຍ

ລາຊະວົງ ໄຕ​ເຊີນ (ພາສາຫວຽດ: Nhà Tây Sơn; Chữ Nôm: 茹西山) ເປັນລາຊະວົງຂອງຫວຽດນາມ. ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສ້າງ​ຕັ້ງ​ຂຶ້ນ​ຫຼັງ​ຈາກ​ສາມ​ອ້າຍ​ນ້ອງ ຫງວຽນ​ເຕີນ​ຈາກ​ບ້ານ ໄຕ​ເຊີນ ໄດ້​ກະ​ບົດ​ຕໍ່​ລາ​ຊະ​ວົງ​ເລ​, ເຈົ້າ​ນາຍ Nguyễn​, ແລະ​ເຈົ້າ​ຂອງ Trinh​. ອ້າຍ​ນ້ອງ​ສາມ​ຄົນ​ນີ້​ແມ່ນ​ອ້າຍ​ນ້ອງ​ໄຕ​ເຊີນ, ​ໂດຍ​ນັກ​ປະຫວັດສາດ​ຫວຽດນາມ​ຍຸກ​ປະຈຸ​ບັນ​ເອີ້ນ​ວ່າ​ອ້າຍ​ນ້ອງ​ໄຕ​ເຊີນ​ຍ້ອນ​ຕົ້ນ​ກຳ​ເນີ​ດຢູ່​ເຂດ​ໄຕ​ເຊີນ. ຕໍ່ມາ ລາຊະວົງ ໄຕ ເຊີນ ໄດ້ສືບທອດອຳນາດຈາກລາຊະວົງຫງວຽນ.

ລາຊະ​ວົງ ​ເຕີຍ​ເຊີນ ​ໄດ້​ສິ້ນ​ສຸດ ​ສົງຄາມ​ທີ່​ແກ່ຍາວ​ມາ​ເປັນ​ເວລາ​ສະຕະວັດ ​ລະຫວ່າງ​ຄອບຄົວ ​ເຈີ່ນ​ດ້າຍ​ກວາງ ​ແລະ ລາຊະວົງ ຫງວຽນ, ສິ້ນ​ສຸດ​ລາ ຊະວົງ ​ເລ, ​ແລະ​ໂຮມ​ປະ​ເທດ​ເປັນ​ເອກະ​ພາບ​ເປັນ​ຄັ້ງ​ທຳ​ອິດ​ໃນ​ຮອບ 200 ປີ. ໄຕ​ເຊີນ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ສາຍ​ພົວ​ພັນ​ສາ​ຂາ​ກັບ ​ລາ​ຊະ​ວົງ​ຊິງ ​ຂອງ​ຈີນ​ແລະ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຮັບ​ຮູ້​ເປັນ​ຜູ້​ປົກ​ຄອງ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມ​ຢ່າງ​ເປັນ​ທາງ​ການ​ຈາກ ​ຈັກ​ກະ​ພັດ Qianlong​. ພາຍ​ໃຕ້​ການ​ເປັນ​ສັກ​ຂີ​ພິ​ຍານ​ຂອງ​ອ້າຍ​ນ້ອງ ​ໄຕ​ເຊີນ, ຫງວຽນ​ກວາງ​ບິ່ງ - ຕໍ່​ມາ​ເຈົ້າ​ຈັກ​ກະ​ພັດ ກວາງ​ຈິ້ງ - ຫວຽດ​ນາມ ໄດ້​ປະ​ສົບ​ກັບ​ຍຸກ​ສະ​ໄໝ​ສັນ​ຕິ​ພາບ ແລະ ຄວາມ​ຈະ​ເລີນ​ຮຸ່ງ​ເຮືອງ. ເຖິງ​ຢ່າງ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ, ຜູ້​ສືບ​ທອດ​ຂອງ​ເພິ່ນ​ບໍ່​ສາມາດ​ປົກຄອງ​ປະ​ເທດ​ໄດ້​ຢ່າງ​ຖືກຕ້ອງ, ​ໄດ້​ປ່ອຍ​ໃຫ້​ເຈົ້າ​ຊີວິດ ​ຫງວຽນ​ອານ ​ຖືກ​ເນລະ​ເທດ​ເຂົ້າຍຶດ​ເອົາ​ພາກ​ໃຕ້​ຂອງ​ຫວຽດນາມ​ຄືນ​ໃໝ່ ​ແລະ ​ໃນ​ທີ່​ສຸດ​ໄດ້​ເປີດ​ເສັ້ນທາງ​ໃຫ້ ​ລາຊະວົງ​ຫງວຽນ ​ອານ​ຂອງ​ຕົນ.

ອ້າງອີງ

[ດັດແກ້]
  1. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WLR
  2. Kiernan, Ben (2017). Việt Nam: A History from Earliest Times to the Present. Oxford University Press. p. 265. ISBN 9780195160765.