ປະຫວັດສາດບູຮານ
ປະຫວັດສາດບູຮານ (ພາສາອັງກິດ: Ancient history) ແມ່ນ ໄລຍະເວລາ ຈາກ ການເລີ່ມຕົ້ນຂອງການຂຽນ ແລະບັນທຶກ ປະຫວັດສາດຂອງມະນຸດ ໂດຍຜ່ານ ວັດຖຸບູຮານທ້າຍ. ໄລຍະເວລາຂອງ ປະຫວັດສາດທີ່ບັນທຶກໄວ້ ແມ່ນປະມານ 5,000 ປີ, ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການພັດທະນາຂອງ Sumerian cuneiform script. ປະຫວັດສາດບູຮານກວມເອົາທຸກທະວີບທີ່ມະນຸດອາໄສຢູ່ໃນຊ່ວງ 3000 BC. – AD 500, ສິ້ນສຸດດ້ວຍ ການຂະຫຍາຍຂອງ ອິດສະລາມ ໃນຍຸກເກົ່າແກ່.[1] ລະບົບສາມອາຍຸ ໄດ້ກໍານົດໄລຍະເວລາປະຫວັດສາດບູຮານເຂົ້າໄປໃນ ຍຸກຫີນ, ຍຸກທອງແດງ, ແລະ ອາຍຸທາດເຫຼັກ, ໂດຍມີປະຫວັດສາດທີ່ບັນທຶກໄວ້ໂດຍທົ່ວໄປຖືວ່າເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍຍຸກທອງແດງ. ການເລີ່ມຕົ້ນແລະການສິ້ນສຸດຂອງສາມອາຍຸແຕກຕ່າງກັນລະຫວ່າງພາກພື້ນຂອງໂລກ. ໃນຫຼາຍຂົງເຂດ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ຍຸກທອງສຳຣິດ ແມ່ນຖືວ່າເລີ່ມຕົ້ນສອງສາມສັດຕະວັດກ່ອນ 3000 ປີ ກ່ອນ ຄ.ສ., ໃນຂະນະທີ່ຈຸດຈົບຂອງຍຸກເຫຼັກ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໄປຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນສະຫັດສະຫວັດທຳອິດ ກ່ອນ ຄ.ສ. ໃນບາງຂົງເຂດເຖິງທ້າຍສະຫັດສະວັດທຳອິດ AD ໃນບາງຂົງເຂດ.
ໃນໄລຍະເວລາຂອງປະຫວັດສາດວັດຖຸບູຮານ, ປະຊາກອນໂລກ ໄດ້ ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກ ການປະຕິວັດ Neolithic, ເຊິ່ງແມ່ນມີຄວາມຄືບຫນ້າຢ່າງເຕັມທີ່. ໃນຂະນະທີ່ໃນປີ 10,000 BC, ປະຊາກອນໂລກມີ 2 ລ້ານຄົນ, ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 45 ລ້ານຄົນໃນປີ 3000 BC. ໂດຍຍຸກທາດເຫຼັກໃນປີ 1000 BC, ປະຊາກອນໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 72 ລ້ານຄົນ. ໃນຕອນທ້າຍຂອງຍຸກບູຮານໃນປີ AD 500, ປະຊາກອນໂລກຄາດວ່າຈະມີ 209 ລ້ານຄົນ. ໃນ 10,500 ປີ, ປະຊາກອນໂລກເພີ່ມຂຶ້ນ 100 ເທົ່າ.[2]
ເອກະສານອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ↑ [Peter N. Stearns 21st-Century Narratives of World History: Global and Multidisciplinary Perspectives].
{{cite book}}: Check|url=value (help) - ↑ Data Archived 2019-12-10 at the Wayback Machine from History Database of the Global Environment. Archived 2018-02-27 at the Wayback Machine K. Klein Goldewijk, A. Beusen and P. Janssen, "HYDE 3.1: Long-term dynamic modeling of global population and built-up area in a spatially explicit way", from table on p. 2, Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP), Bilthoven, The Netherlands.