ຢີນ
 |
ຢີນ (ອັງກິດ: gene) ຫຼື ແຊນ (ຝຣັ່ງ: gène) ແມ່ນໜ່ວຍຄວບຄຸມລັກສະນະທາງກຳມະພັນຂອງສິ່ງທີ່ມີຊີວິດ.ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງດີເອນເອ (DNA) ທີ່ຖອດລະຫັດມີຄວາມສາມາດໃນການຄວບຄຸມຈຸລັງລູກຫຼານມີຮູບຮ່າງລັກສະນະ ແລະ ໜ້າທີ່ຕ່າງໆຄືກັນກັບຈຸລັງຂອງພໍ່ແມ່, ປາກົດການທີ່ລູກຫຼານຄືກັນກັບ ພໍ່ແມ່ ເອີ້ນວ່າ ກຳມະພັນ. ດັ່ງນັ້ນ, ດີເອນເອໂມເລກຸນໜຶ່ງຈະມີແຊນຫຼາຍກວ່າໜຶ່ງແຊນຂຶ້ນໄປ.
ດີເອນເອໂມເລກຸນໜຶ່ງ ເປັນຄືລົດໄຟຄັນໜຶ່ງ ທີ່ບັນຈຸຕູ້ລົດໄຟຫຼາຍໆຕູ້ ແຕ່ລະຕູ້ຈະບັນຈຸສິນຄ້າ ຫຼື ຜູ້ໂດຍສານຕ່າງກັນ. ຕູ້ລົດໄຟປຽບເໝືອນແຊນ ສ່ວນລົດໄຟປຽບເໝືອນດີເອນເອ.
ດີເອນເອມີໂຄງປະກອບດ້ວຍສອງສາຍເຊິ່ງມີລັກສະນະບິດເປັນກຽວ. ແຕ່ລະໂມເລກຸນດີເອນເອປະກອບດ້ວຍຫຼາຍແຊນ. ແຊນແມ່ນຕອນໜຶ່ງຂອງສາຍດ່ຽວດີເອນເອເຊິ່ງພົບຢູ່ໃນແກ່ນຈຸລັງ.
ແຊນມີໜ້າທີ່ສໍາຄັນໃນຂະບວນການສັງເຄາະໂປຣຕິນ. ແຊນເປັນຜູ້ກຳນົດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍເຮັດໜ້າທີ່ໄດ້ເປັນປົກກະຕິ
DNA ແລະ RNA ແມ່ນອາຊິດນິວເຄຼຍ, ແລະຮ່ວມກັນກັບທາດໂປຼຕີນ, lipids, ແລະ macromolecules (polysaccharides) ແມ່ນ macromolecules ຊີວະພາບທີ່ສໍາຄັນທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ທຸກຮູບແບບຊີວິດທີ່ຮູ້ຈັກ. ໂມເລກຸນ DNA ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນປະກອບດ້ວຍຕ່ອງໂສ້ biopolymer ສອງອັນທີ່ກ້ຽວວຽນຢູ່ອ້ອມຮອບແກນຈິນຕະນາການທີ່ປະກອບເປັນ helix ສອງເທົ່າ. DNA ສອງສາຍນີ້ເອີ້ນວ່າ polynucleotides ເນື່ອງຈາກວ່າອົງປະກອບຂອງພວກມັນປະກອບດ້ວຍ nucleotide monomers.[3][4] ແຕ່ລະ nucleotide ແມ່ນປະກອບດ້ວຍຫນຶ່ງໃນສີ່ nucleobases ທີ່ມີໄນໂຕຣເຈນ - cytosine (C), guanine (G), adenine (A), ຫຼື thymine (T) - ເຊື່ອມຕໍ່ກັບນ້ໍາຕານ deoxyribose ແລະກຸ່ມຟອສເຟດ. Nucleotides ຖືກເຊື່ອມຕໍ່ເຂົ້າກັນເປັນສາຍ DNA ໂດຍການຜູກມັດ covalent ລະຫວ່າງໂມເລກຸນ້ໍາຕານຂອງ nucleotide ຫນຶ່ງແລະກຸ່ມຟອສເຟດຂອງ nucleotide ຕໍ່ໄປ, ປະກອບເປັນ "ກະດູກສັນຫຼັງ" ້ໍາຕານ - ຟອສເຟດ. ພື້ນຖານໄນໂຕຣເຈນລະຫວ່າງສອງ polynucleotides ສາຍດຽວເຊື່ອມຕໍ່ກັນໂດຍຫຼັກການຂອງຄວາມສົມບູນ (A ຫາ T, ແລະ C ຫາ G) ຜ່ານ…
ອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ບັນນານຸກົມ
- Dawkins, Richard (1990). The Selfish Gene. Oxford University Press. ISBN 0-19-286092-5. Google Book Search; first published 1976.
- Dawkins, Richard (1995). River Out of Eden. Basic Books. ISBN 0-465-06990-8.
- Ridley, Matt (1999). Genome: The Autobiography of a Species in 23 Chapters. Fourth Estate. ISBN 0-00-763573-7.
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ
[ດັດແກ້]- Comparative Toxicogenomics Database
- DNA From The Beginning - a primer on genes and DNA
- Genes And DNA - Introduction to genes and DNA aimed at non-biologist Archived 2012-11-15 at the Wayback Machine
- Entrez Gene - a searchable database of genes
- IDconverter - converts gene IDs between public databases Archived 2020-09-29 at the Wayback Machine
- iHOP - Information Hyperlinked over Proteins Archived 2005-10-17 at the Wayback Machine
- TranscriptomeBrowser - Gene expression profile analysis Archived 2011-07-20 at the Wayback Machine
- The Protein Naming Utility, a database to identify and correct deficient gene names Archived 2012-12-21 at archive.today
- Genes - an Open Access journal
- IMPC (International Mouse Phenotyping Consortium) - Encyclopedia of mammalian gene function
- Global Genes Project - Leading non-profit organization supporting people living with genetic diseases
- ENCODE threads Explorer Characterization of intergenic regions and gene definition. Nature (journal)