ວາຈົກ

ວາຈົກ (ອັງກິດ: voice,ສຽງ) ແມ່ນຄຳປະໂຫຍກຄຳເວົ້າທີ່ມີທັງຄຳໂຕຕັ້ງເປັນຜູ້ກະທຳ, ມີທັງໂຕປະກອບເປັນຜຸ້ກະທຳ ແລະເປັນຄຳຖາມເຈາະຈີ້ມ ແບ່ງອອກເປັນ 4 ວາຈົກ ຄື:

1. ກັດຕຸວາຈົກ (ກັຕຕຸວາຈົກ, active voice)

2. ກຳມະວາຈົກ (ກັມວາຈົກ, passive voice)

3. ເຫຕຸກັດຕຸວາຈົກ (ເຫຕຸກັຕຕຸວາຈົກ, reason active voice)

4. ເຫຕຸກຳວາຈົກ (ເຫຕຸກັມວາຈົກ, reason passive voice)

ກັດຕຸວາຈົກ

ກັດຕຸວາຈົກ (active voice) ໝາຍເຖິງຄຳ ຫຼື ປະໂຫຍກທີ່ຄຳໂຕຕັ້ງເປັນຜູ້ກະທຳ ຫຼື ສະແດງໂດຍຕົງເຊັ່ນ:

ນັກຮົບເຜົາເມືອງ.
ແມວກິນປາຫຼາຍໂຕ.
ຂ້ອຍມາລົມນຳເຈົ້າ.

ຄຳວ່າ ນັກຮົບ, ແມວ, ແລະ ຂ້ອຍ ເປັນຄຳໂຕຕັ້ງທີ່ເປັນຜູ້ກະທຳ.

ກຳມະວາຈົກ

ກຳມະວາຈົກ (passive voice) ໝາຍເຖິງຂໍ້ຄວາມ ຫຼື ປະໂຫຍກທີ່ຄຳໂຕຕັ້ງເປັນຜູ້ຖືກກະທຳໂດຍໂຕປະກອບ ແລະຈະມີຄຳວ່າ ຖືກ ຫຼື ໂດຍ ເຊັ່ນ:

ເມືອງຖືກນັກຮົບເຜົາ ຫຼື ເມືອງຖືກເຜົາໂດຍນັກຮົບ.
ປາຫຼາຍໂຕຖືກແມວກິນ ຫຼື ປາຫຼາຍໂຕຖືກກິນໂດຍແມວ.
ເຈົ້າຖືກຂ້ອຍມາລົມນຳ.

ເຫຕຸກັດຕຸວາຈົກ

ເຫຕຸກັດຕຸວາຈົກ (reason active voice) ໝາຍເຖິງປະໂຫຍກທີ່ຢາກຮູ້ຈັກສາເຫດແຫ່ງການກະທຳຂອງຄຳໂຕຕັ້ງຈະມີຄຳວ່າ ຫຍັງ, ເປັນຫຍັງ, ຍ້ອນຫຍັງ, ຫຼື ເຮັດຫຍັງ ເຊັ່ນ:

ເປັນຫຍັງນັກຮົບຈຶ່ງເຜົາເມືອງ ຫຼື ນັກຮົບເຜົາເມືອງເຮັດຫຍັງ.
ເປັນຫຍັງແມວຈຶ່ງກິນປາຫຼາຍໂຕ ຫຼື ແມວກິນປາຫຼາຍໂຕເຮັດຫຍັງ.
ເປັນຫຍັງຂ້ອຍຈຶ່ງມາລົມນຳເຈົ້າ ຫຼື ຂ້ອຍມາລົມນຳເຈົ້າເຮັດຫຍັງ.

ເຫຕຸກຳມະວາຈົກ

ເຫຕຸກຳມະວາຈົກ (reason passive voice) ໝາຍເຖິງປະໂຫຍກທີ່ຢາກຮູ້ຈັກສາເຫດຂອງຜູ້ຖືກກະທຳ ແລະມີຄຳວ່າ ຖືກ ຫຼື ໂດຍ ພ້ອມກັບ ຫຍັງ, ເປັນຫຍັງ, ຍ້ອນຫຍັງ, ຫຼື ເຮັດຫຍັງ ເຊັ່ນ:

ເປັນຫຍັງເມືອງຈຶ່ງຖືກນັກຮົບເຜົາ ຫຼື ເປັນຫຍັງເມືອງຈຶ່ງຖືກເຜົາໂດຍນັກຮົບ.
ເປັນຫຍັງປາຫຼາຍໂຕຈຶ່ງຖືກແມວກິນ ຫຼື ເປັນຫຍັງປາຫຼາຍໂຕຈຶ່ງຖືກກິນໂດຍແມວ.
ເປັນຫຍັງເຈົ້າຈຶ່ງຖືກຂ້ອຍມາລົມນຳ.

ອ້າງອີງ

ສົມຈິຕ ພັນລັກ. (2012) ພາສາລາວລ້ານຊ້າງ ກ່ອນປີ ພ.ສ 2478; ຄ.ສ 1935 ສະບັບຄົ້ນຄວ້າ. ສົມມະນາ ການພິມ ສປປ ລາວ.