ເບິ່ງຊອຣ໌ສສຳລັບ ວິກິພີເດຍ

{{ກ່ອງຂໍ້ມູນ ເວັບໄຊທ໌
| name = ວິກິພີເດຍ
| logo = [[ຮູບ:Wikipedia-logo-v2-en.png|frameless|130px]]
| screenshot = [[ຮູບ:Www.wikipedia screenshot (2021).png|border|280px|ໜ້າລວມໂຄງການທຸກພາສາໃນວິກິພີເດຍ]]
| collapsible = yes
| caption = (ເທິງ) ໂລໂກ້ຂອງວິກິພີເດຍ ເປັນຮູບລູກໂລກທີ່ມີອັກຂະຫຼະຈາກລະບົບການຂຽນຕ່າງໆ <br /> (ລຸ່ມ) ໜ້າຈໍເວັບໄຊລວມທຸກພາສາ
| type = [[ສາລານຸກົມອິນເຕີເນັດ]]
| language_count = {{NUMBEROF|languages|Wikipedia}}
| country_of_origin = ສະຫະລັດອາເມຣິກາ
| owner = {{Unbulleted list|[[ມູນນິທິວິກິມີເດຍ]]}}
| authors = {{Unbulleted list|[[ຈິມມີ ເວລສ໌]]|[[ແລຣີ ແຊນເຈີ]]}}
| url = {{URL|https://www.wikipedia.org/|wikipedia.org}}
| commercial = ບໍ່ແມ່ນ
| registration = ບໍ່ຈຳເປັນ 
| launch_date = 15 ມັງກອນ 2001<br />(22 ປີກ່ອນ)
| current_status = ເປີດໃຫ້ບໍລິການ
| content_license = {{Nowrap|[[Creative Commons license|CC Attribution / Share-Alike]] 3.0}}<br />Most text is also dual-licensed under [[GNU Free Documentation License|GFDL]]; media licensing varies
| programming_language = [[ແລມປ໌]]<ref name="roadchap">{{cite web |url=https://rogchap.com/2011/09/06/top-40-website-programming-languages/ |title= Top 40 Website Programming Languages |website= rogchap.com |author= Chapman, Roger |date= September 6, 2011 |access-date= September 6, 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130922015103/https://rogchap.com/2011/09/06/top-40-website-programming-languages/ |archive-date= September 22, 2013}}</ref>
| oclc = 52075003
}}

'''ວິກິພີເດຍ''' ({{IPAc-en|audio=En-uk-Wikipedia.ogg|ˌ|w|ɪ|k|ᵻ|ˈ|p|iː|d|i|ə}} {{respell|wik|ih|PEE|dee|ə}} ຫຼື {{IPAc-en|audio=en-us-Wikipedia.ogg|ˌ|w|ɪ|k|i|-}} {{respell|wik|ee|-}}) ເປັນສາລານຸກົມ[[ເນື້ອຫາເສລີ]]ຫຼາຍພາສາໃນ[[ເວັບໄຊ]] ເຊິ່ງໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກ[[ມູນນິທິວິກິມີເດຍ]] ອົງກອນບໍ່ສະແຫວງຫາຜົນກຳໄລ ເນື້ອຫາກວ່າ 35 ລ້ານບົດຄວາມ (ສະເພາະ[[ວິກິພີເດຍພາສາອັງກິດ]]ມີເນື້ອຫາກວ່າ 4.9 ລ້ານບົດຄວາມ) ເກີດຂຶ້ນຈາກການຮ່ວມຂຽນຂອງອາສາສະໝັກທົ່ວໂລກ ທຸກຄົນທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງວິກິພີເດຍສາມາດຮ່ວມແກ້ໄຂເກືອບທຸກບົດຄວາມໄດ້ຢ່າງເສລີ ໂດຍມີຜູ້ຂຽນປະມານ 100,000 ຄົນ<ref>http://m.smh.com.au/technology/technology-news/technology-can-topple-tyrants-jimmy-wales-an-eternal-optimist-20111107-1n387.html</ref> ຈົນເຖິງເດືອນ[[ເມສາ]] ຄ.ສ. 2013 ວິກິພີເດຍມີ 286 ຮຸ່ນພາສາ ແລະ ໄດ້ກາຍມາເປັນງານອ້າງອີງທົ່ວໄປທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ແລະ ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຫຼາຍທີ່ສຸດຢູ່[[ອິນເຕີເນັດ]]<ref name="AlexaStats">{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.alexa.com/data/details/traffic_details/wikipedia.org?range=5y&size=large&y=t |access-date=2018-10-07 |archive-date=2022-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124042758/https://www.alexa.com/siteinfo/wikipedia.org?range=5y |url-status=dead }}</ref><ref name="Alexa">{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.alexa.com/topsites |access-date=2018-10-29 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226070416/https://www.alexa.com/topsites%20 |url-status=dead }}</ref> ຈົນຖືກຈັດເປັນເວັບໄຊ ອັນດັບທີ 6 ທີ່ມີຜູ້ເຂົ້າເບິ່ງຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກ ຕາມການຈັດອັນດັບຂອງ[[ອາເລັກຊ້າ]] ດ້ວຍຈຳນວນຜູ້ອ່ານກວ່າ 365 ລ້ານຄົນ<ref name="AlexaStats2">{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.alexa.com/data/details/traffic_details/wikipedia.org?range=5y&size=large&y=t |access-date=2018-10-07 |archive-date=2022-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220124042758/https://www.alexa.com/siteinfo/wikipedia.org?range=5y |url-status=dead }}</ref><ref name="365M">{{Cite web |title=Archive copy |url=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/meta/3/3a/TED2010%2C_Stuart_West_full_presentation_updated_with_January_data.pdf |access-date=2018-10-07 |archive-date=2016-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160409215246/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/meta/3/3a/TED2010,_Stuart_West_full_presentation_updated_with_January_data.pdf |url-status=dead }}</ref> ມີການປະເມີນວ່າວິກິພີເດຍມີການຄົ້ນຫາຂໍ້ມູນໃນວິກິພີເດຍກວ່າ 2,700 ລ້ານເທື່ອຕໍ່ເດືອນໃນ[[ສະຫະລັດອາເມຣິກາ]]<ref name=TCrunch>http://techcrunch.com/2011/02/05/wikipedia-affiliate-links/</ref>

ວິກິພີເດຍໄດ້ຮັບການຍ້ອງຍໍສໍາລັບການເຮັດໃຫ້ຄວາມຮູ້ທາງດ້ານປະຊາທິປະໄຕ ຂອບເຂດຂອງການຄຸ້ມຄອງ ໂຄງສ້າງທີ່ເປັນເອກະລັກ ວັດທະນະທໍາ ແລະ ການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມລໍາອຽງທາງການຄ້າ ແຕ່ການວິພາກວິຈານສໍາລັບການສະແດງຄວາມລໍາອຽງທາງດ້ານລະບົບ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຄວາມລໍາອຽງທາງເພດຕໍ່ແມ່ຍິງແລະຄວາມລໍາອຽງທາງດ້ານອຸດົມການທີ່ຖືກກ່າວຫາ ຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືຂອງມັນໄດ້ຖືກວິພາກວິຈານເລື້ອຍໆໃນປີ 2000 ແຕ່ໄດ້ປັບປຸງໃນໄລຍະເວລາ ແລະ ໄດ້ຮັບການຍ້ອງຍໍໂດຍທົ່ວໄປໃນທ້າຍປີ 2010 ແລະ ຕົ້ນປີ 2020 ການຄຸ້ມຄອງຫົວຂໍ້ທີ່ມີການໂຕ້ແຍ້ງຂອງມັນເຊັ່ນ: ການເມືອງອາເມຣິກາ ແລະ ເຫດການໃຫຍ່ເຊັ່ນ: ພະຍາດລະບາດ COVID-19 ໄດ້ຮັບຄວາມສົນໃຈຈາກສື່ມວນຊົນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ມັນໄດ້ຖືກ censored ໂດຍລັດຖະບານໂລກ ຕັ້ງແຕ່ໜ້າສະເພາະໄປຫາເວັບໄຊທັງໝົດ ມັນໄດ້ກາຍເປັນອົງປະກອບຂອງວັດທະນະທໍາທີ່ນິຍົມ ມີການອ້າງອີງໃນໜັງສື ຮູບເງົາ ແລະ ການສຶກສາທາງວິຊາການ ໃນປີ 2018 [[ເຟສບຸກ]] ແລະ [[ຢູທູບ]]ໄດ້ປະກາດວ່າພວກເຂົາຈະຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ໃຊ້ກວດພົບຂ່າວປອມໂດຍການແນະນໍາການເຊື່ອມຕໍ່ການກວດສອບຄວາມຈິງກັບບົດຄວາມວິກິພີເດຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ

== ປະຫວັດ ==
ວິກິພີເດຍເປີດຕົວໃນ ຄ.ສ. 2001 ໂດຍ [[ຈິມມີ ເວວ]] ແລະ [[ແລຣີ ແຊງເຈີ]]<ref name=MiliardWho>http://www.cityweekly.net/utah/article-5129-feature-wikipediots-who-are-these-devoted-even-obsessive-contributors-to-wikipedia.html</ref> ຄຳວ່າ "ວິກິພີເດຍ" ເປັນຄຳທີ່ສ້າງຂຶ້ນໂດຍ [[ແລຣີ ແຊງເຈີ]] ມາຈາກການປະສົມຄຳວ່າ "[[ວິກິ]]" (wiki) ເຊິ່ງເປັນລັກສະນະຂອງການສ້າງເວັບໄຊທີ່ແບບມີສ່ວນຮ່ວມ ເປັນຄຳໃນພາສາຮາວາຍທີ່ແປວ່າ "ໄວ" ແລະ ຄຳວ່າ ເອນໄຊໂຄລພີເດຍ" (encyclopedia) ທີ່ແປວ່າ [[ສາລານຸກົມ]]

ມີການກ່າວເຖິງວິກິພີເດຍຢູ່ຕະຫຼອດຫຼາຍເມື່ອ ໃນແງ່ຄວາມຄວາມແຕກຕ່າງກັບຮູບແບບການຈັດທຳສາລານຸກົມແບບເກົ່າທີ່ມີສະເພາະຜູ້ຊ່ຽວຊານເປັນຜູ້ຈັດທຳຂຶ້ນ ແລະ ການລວບລວມເນື້ອຫາທີ່ບໍ່ເປັນວິຊາການໄວ້ເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ເມື່ອຕອນທີ່ວາລະສານ[[ທາມ]] ຈັດໃຫ້ '''ຄຸນ'''(You) ເປັນບຸກຄົນແຫ່ງປີຂອງວາລະສານທາມປີ ຄ.ສ. 2006 ທີ່ເປັນການຍອມຮັບຄວາມສຳເລັດທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວຈາກຄວາມຮ່ວມມື ແລະ ປະຊາສຳພັນອອນລາຍຂອງຜູ້ໃຊ້ຫຼາຍລ້ານຄົນທົ່ວໂລກ ກໍໄດ້ອ້າງອີງເຖິງວິກິພີເດຍວ່າເປັນຕົວຢ່າງໜຶ່ງຂອງບໍລິການ ເວັບ 2.0 ເຊັ່ນດຽວກັບ[[ຢູທູບ]], ມາຍສ໌ເປສ ແລະ [[ເຟສບຸກ]]<ref name=Time2006>http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1569514{{Dead link|date=ຕຸລາ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ບາງຄົນລົງຄວາມເຫັນວ່າວິກິພີເດຍບໍ່ໄດ້ມີຄວາມສຳຄັນແຕ່ພຽງສາລານຸກົມອ້າງອີງເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງເປັນແຫຼ່ງຂ່າວທີ່ອັບເດດຢ່າງວ່ອງໄວອີກດ້ວຍ ເພາະມັກພົບເຫດການປັດຈຸບັນທີ່ຖືກສ້າງເປັນບົດຄວາມໃນວິກິພີເດຍຢ່າງວ່ອງໄວ<ref name=Dee>http://www.nytimes.com/2007/07/01/magazine/01WIKIPEDIA-t.html</ref><ref name=Lih>{{Cite journal|author=Andrew Lih|title=Wikipedia as Participatory Journalism: Reliable Sources? Metrics for Evaluating Collaborative Media as a News Resource|journal=5th International Symposium on Online Journalism|location=[[University of Texas at Austin]]|date=2004-04-16|url=http://jmsc.hku.hk/faculty/alih/publications/utaustin-2004-wikipedia-rc2.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-13|archive-date=2007-10-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20071029051749/http://jmsc.hku.hk/faculty/alih/publications/utaustin-2004-wikipedia-rc2.pdf|url-status=dead}}</ref> ນັກຮຽນ-ນັກສຶກສາຍັງໄດ້ຮັບຄຳສັ່ງໃຫ້ຂຽນບົດຄວາມວິກິພີເດຍເພື່ອເຝິກຝົນໃນການອະທິບາຍແນວຄິດທີ່ເຂົ້າໃຈຍ
ຢາກໃຫ້ຜູ້ອ່ານທີ່ບໍ່ເຄີຍສຶກສາມາກ່ອນເຂົ້າໃຈໄດ້ຊັດເຈນ

ເຖິງວ່າວິກິພີເດຍສິມີນະໂຍບາຍຄື[[WP:V|ການພິສູດຢືນຢັນໄດ້ຂອງຂໍ້ມູນ]] ແລະ [[WP:NPOV|ມຸມມອງທີ່ເປັນກາງ]] ແຕ່ກໍ່ຍັງຖືກວິຈານຢູ່ຕະຫຼອດ ທັງໃນດ້ານຄວາມລຳອຽງຢ່າງເປັນລະບົບ ແລະ ຄວາມບໍ່ສອດຄ່ອງກັນຂອງບົດຄວາມ ທັງການໃຫ້ນ້ຳໜັກແກ່[[ວັດທະນະທຳສະໄໝນິຍົມ]]ຫຼາຍເກີນໄປຈົນບໍ່ເໝາະສົມ<ref name="SangerElitism">http://www.kuro5hin.org/story/2004/12/30/142458/25</ref> ແລະ ລະບຸວ່າ ວິກິພີເດຍມັກໃຊ້ໃນຂະບວນການມະຕິເອກະສັນໃນການປັບປຸງ<ref name="AcademiaAndWikipedia">http://many.corante.com/archives/2005/01/04/academia_and_wikipedia.php</ref> ຄວາມໜ້າເຊື່ອຖື ແລະ ຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງຂໍ້ມູນກໍຕົກເປັນເລື່ອງທີ່ວິຈານຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ<ref name="Who">http://www.guardian.co.uk/technology/2004/oct/26/g2.onlinesupplement</ref> ນອກຈາກນີ້ ການວິຈານຍັງໃສ່ປະເດັນໄປຍັງການກໍ່ກວນ ແລະ ການເພີ່ມຂໍ້ມູນທີ່ບໍ່ເປັນຄວາມຈິງ, ຫຼວກລວງ ຫຼື ພິສູດບໍ່ໄດ້<ref name="DeathByWikipedia">https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/07/08/AR2006070800135.html</ref> ເຖິງຈະເປັນຈັ່ງໃດກໍ່ຕາມ ຜົນງານວິຊາການສະເໜີວ່າການກໍ່ກວນໃນວິກິພີເດຍເກີດຂຶ້ນໃນເວລາສັ້ນໆເທົ່ານັ້ນ<ref name="MIT_IBM_study">{{Cite journal|author=Fernanda B. Viégas, Martin Wattenberg, and Kushal Dave|url=http://alumni.media.mit.edu/~fviegas/papers/history_flow.pdf|title=Studying Cooperation and Conflict between Authors with History Flow Visualizations|journal=Proceedings of the [[CHI (conference)|ACM Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI)]]|publisher=ACM [[SIGCHI]]|id=ISBN 1-58113-702-8|pages=575–582|location=[[Vienna]], [[Austria]]|year=2004|format=PDF|accessdate=2007-01-24|doi=10.1145/985921.985953|archive-date=2018-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20181111090534/http://alumni.media.mit.edu/~fviegas/papers/history_flow.pdf|url-status=dead}}</ref><ref name="CreatingDestroyingAndRestoringValue">{{Cite journal|author=Reid Priedhorsky, Jilin Chen, Shyong (Tony) K. Lam, Katherine Panciera, Loren Terveen, and John Riedl (GroupLens Research, Department of Computer Science and Engineering, [[University of Minnesota]])|title =Creating, Destroying, and Restoring Value in Wikipedia|journal =[[Association for Computing Machinery]] GROUP '07 conference proceedings|location =[[Sanibel Island]], [[Florida]]|date=2007-11-04|url =http://www-users.cs.umn.edu/~reid/papers/group282-priedhorsky.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-13}}</ref> ແລະ ຈາກການວິໄຈຂອງວາລະສານເນເຈີໃນປີ ຄ.ສ. 2005 ພົບວ່າ ບົດຄວາມວິທະຍາມາຈາກວິກິພີເດຍທີ່ນຳມາປຽບທຽບນັ້ນມີລະດັບຄວາມຖືກຕ້ອງໃກ້ຄຽງກັບ[[ສາລານຸກົມບິຕານິກາ]] ແລະ ທັງສອງມີອັດຕາ "ຂໍ້ຜິດພາດຮ້າຍແຮງ" ໃກ້ຄຽງກັນ<ref name="GilesJ2005Internet">{{cite journal |author = Jim Giles |title = Internet encyclopedias go head to head |journal = [[Nature (journal)|Nature]] |volume = 438 |issue = 7070 |pages = 900–901 |date = December 2005 |pmid = 16355180 |url = http://www.nature.com/nature/journal/v438/n7070/full/438900a.html |doi = 10.1038/438900a |authorlink = Jim Giles (reporter) |bibcode = 2005Natur.438..900G }}</ref>

ວິກິພີເດຍເຮັດວຽກດ້ວຍ[[ຊອບແວ]]ຊື່[[ມີເດຍວິກິ]] ແລະ ຈັດເກັບໃນ[[ເຊີບເວີ]]ສາມແຫ່ງທົ່ວໂລກ ໂດຍມີເຊີບເວີໃຫຍ່ຢູ່ທີ່[[ຟຼໍ່ລີດ້າ]][[ສະຫະລັດອາເມຣິກາ]] ແລະ ເຊີບເວີຍ່ອຍຕັ້ງຢູ່ໃນ[[ອຳສະເຕີດຳ]],[[ປະເທດໂຮນລັງ]] ແລະ ເມືອງ[[ໂຊລ]],[[ປະເທດເກົາຫຼີໃຕ້]] ໃນຂະນະທີ່ມູນນິທິສຳນັກງານໃຫຍ່ຕັ້ງຢູ່[[ຊານຟຣານຊິດໂກ]] [[ແຄລິຟໍຣ໌ເນຍ]]<ref>http://blog.wired.com/business/2007/10/wikimedia-found.html</ref>

== ອ້າງອີງ ==
{{ລາຍການອ້າງອີງ}}

[[ໝວດ:ວິກິພີເດຍ| ]]