ເມືອງປາກເຊ
ເມືອງປາກເຊ (Pakse District) (ປັດຈຸບັນປ່ຽນຊື່ໃຫມ່ເປັນນະຄອນປາກເຊ), ເປັນເມືອງເອກຂອງ ແຂວງຈໍາປາສັກ (Champasak Province) ຕັ້ງກວມເອົາປາກເຊໂດນທີ່ປ່ອງໃສ່ແມ່ນໍ້າຂອງ, ມີເນື້ອທີ່ທັງໝົດປະມານ 180 ກມ2, ມີຄວາມຍາວແຕ່ທິດເໜືອຫາໃຕ້ປະມານ 15 ກມ ແລະ ທິດຕາເວັນອອກຫາຕາເວັນຕົກປະມານ 15 ກມ, ແລະ ມີປະຊາກອນທັງໝົດ 87,000 ຄົນ (ຂໍ້ມູນປີ 2022). ທິດເໜືອຕິດກັບເມືອງຊະນະສົມບູນ, ທິດຕາເວັນອອກຕິດກັບເມືອງບາຈຽງຈະເລີນສຸກ, ທິດໃຕ້ຕິດກັບເມືອງປະທຸມພອນ ແລະ ທິດຕາເວັນຕົກຕິດກັບແມ່ນໍ້າຂອງເຊິ່ງກົງກັນຂ້າມກັບເມືອງໂພນທອງ.
ເມືອງປາກເຊ ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ ຄ.ສ 1909 ໂດຍຈັກກະພັດຝຣັ່ງ ແລະ ໄດ້ຖືກແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ເປັນເມືອງເອກຂອງແຂວງຈໍາປາສັກໃນປີຕໍ່ມາ ໂດຍປ່ຽນແທນເມືອງໂພນທອງ ແລະ ເມືອງຈໍາປາສັກ.
ເມືອງປາກເຊ ປະກອບມີ 42 ບ້ານ, ເຊິ່ງໄດ້ແບ່ງອອກຄື: 1 ບ້ານດອນເຂາະ 2 ບ້ານ ແກ້ງຊັນ 3 ບ້ານ ດົງເກາະໂລງ 4 ບ້ານ ໂພນສີໃຄ 5 ບ້ານ ຫ້ວຍເລົາ 6 ບ້ານ ແກ້ງເກີງ 7 ບ້ານ ຄັນເກີງ 8 ບ້ານໂພນງາມ 9 ບ້ານ ກົກເດື່ອ 10 ບ້ານ ທ່າໄຮ 11 ບ້ານ ສະພານໄຊ 12 ບ້ານ ທ່າຫີນ 13 ບ້ານ ຫ້ວຍປູນ 14 ບ້ານ ຫຼັກເມືອງ 15 ບ້ານ ປາກເຊ 16 ບ້ານ ທົ່ງ 17 ບ້ານ ພະບາດ 18 ບ້ານ ທ່າຫຼວງ 19 ບ້ານ ໂພນໄຊ 20 ບ້ານ ຮ່ອງຂະຍອມ 21 ບ້ານ ສາງນ້ຳມັນ 22 ບ້ານ ໂພນສະອາດ 23 ບ້ານ ແກ 24 ບ້ານ ໂພຕາກ 25 ບ້ານແຮ່ 26 ບ້ານ ຊົ້ງ 27 ບ້ານ ນາຈຽງ 28 ບ້ານ ແກ້ວສຳພັນ 29 ບ້ານ ໂນດູ່ 30 ບ້ານ ໂພນສະຫວັນ 31 ບ້ານ ສະໜາມໄຊ 32 ບ້ານ ສວນສະຫວັນ 33 ບ້ານ ໂຊກອຳນວຍ 34 ບ້ານ ນາແຫກ 35 ບ້ານ ໂນນສະຫວ່າງ 36 ບ້ານ ຄອນໄຫຼ 37 ບ້ານ ກາງ 38 ບ້ານ ຫ້ວຍຍາງຄຳ 39 ບ້ານພັດທະນາ 40 ບ້ານ ຈັດສັນ 41ບ້ານ ພູມ່ວງ 42 ບ້ານ ໂພນກຸງ.
ສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ໜ້າສົນໃຈ ແລະ ໂດ່ງດັງຂອງເມືອງແມ່ນ ອາດີດພະລາຊະວັງຂອງ ສະເດັດບຸນອູ້ມ ນະ ຈໍາປາສັກ (ໂຮງແຮມຈໍາປາສັກພາເລດສ໌), ວັດພະບາດ, ວັດຫຼວງ, ບ້ານແກ້ວສໍາພັນ ແລະ ແຄມຂອງ. ພະລາດສະວັງສະເດັດບຸນອູ້ມ ເລີ່ມກໍ່ສ້າງໃນປີ ຄ.ສ 1963 ແລະ ສໍາເລັດໃນປີ ຄ.ສ 1965 ແລະ ເປັນພະລາຊາວັງທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງ ປະເທດລາວທີ່ເຄີຍມີມາຈົນຮອດປະຈຸບັນ. ວັດພະບາດເປັນວັດເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດຂອງ ເມືອງປາກເຊ ເຊິ່ງມີອາຍຸໄດ້ 110 ປີແລ້ວ ແລະ ມີຮ່ອງຮອຍປະພາດຂອງພະພຸດທະເຈົ້າ. ວັດຫຼວງເປັນວັດທີ່ເກົ່າແກ່ເປັນອັນດັບສອງ ແຕ່ວ່າມີສະຖາປັດຕະຍາກໍາອັນສວຍງາມ ແລະ ເປັນສະຖານທີ່ຕັ້ງຂອງວິທະຍາໄລສົງແຂວງຈໍາປາສັກ. ບ້ານແກ້ວສໍາພັນເປັນບ້ານທີ່ຕັ້ງຂອງ ຕະຫຼາດທີ່ເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດຂອງເມືອງປາກເຊທີ່ຍັງຫຼົງເຫືອຢູ່ນັ້ນຄື ຕະຫຼາດແລງຫຼັກ 2(ຕະຫຼາດສະບາຍດີ ໃນປັດຈຸບັນ) ແລະ ເຄີຍເປັນທີ່ຕັ້ງຄ້າຍທະຫານຂອງຈັກກະພັດຝຣັ່ງໃນສະໄໝລາວເປັນເມືອງຂຶ້ນ ພ້ອມທັງມີທິວທັດທົ່ງນາທີ່ສວຍງາມ. ແຄມຂອງເມືອງປາກເຊເປັນສະຖານທີ່ຍອດນິຍົມທີ່ສຸດຂອງຄົນເມືອງປາກເຊ ແລະ ໃນຕອນແລງຂອງທຸກໆມື້ ຄົນປາກເຊຈະພາກັນຫຼັ່ງໄຫຼໄປຫຼິ້ນນັ່ງຕາກລົມ, ຍ່າງໂອ້ລົມ, ເປັນຈຸດນັດພົບອັນສໍາຄັນ, ຊົມທິວທັດຂອງຟາກຂອງເມືອງໂພນທອງ , ພູສະເຫຼົ້າ ແລະ ຊົມຕາເວັນຕົກລັບຂອບຟ້າປົນກັບສາຍນໍ້າຂອງອັນສວຍງາມ.
ກຸຫຼາບປາກເຊ
ປາກເຊດິນແດນທີ່ຖືກຂະໜານນາມວ່າ ແດນອູ່ເຂົ້າອູ່ປາຕອນໃຕ້ສຸດຂອງລາວເຮົາ. ປາກເຊເປັນ ເມືອງເອກ ຂອງແຂວງຈຳປາສັກທີ່ຕັ້ງຢູ່ລຽບຕາມແຄມແມ່ນ້ຳຂອງ ແລະ ແມ່ນ້ຳເຊໂດນທີ່ໄຫຼມາຈາກຝາກຝັ່ງທາງແຂວງສາລະວັນ ບ່ອນທີ່ແມ່ນ້ຳທັງສອງໄຫຼມາບັນຈົບກັນນັ້ນເອີ້ນວ່າ ສົບເຊ ແລະ ເປັນບ່ອນທີ່ນັກທ່ອງທ່ຽວຈາກພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດໃຝ່ຝັນຢາກໄປເຫັນ ເພາະວ່ານ້ຳຢູ່ສົບເຊ ຈະເປັນນ້ຳສອງສີທີ່ສອງແມ່ນ້ຳໄຫຼມາບັນຈົບກັນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຍາມຕາເວັນໃກ້ຊິຕົກດິນແມ່ນມີຄວາມສວຍງາມທີ່ສຸດບວກກັບອາກາດອັນເຢັນສະບາຍເໝາະແກ່ການນັ່ງກິນລົມຊົມວິວ ແລະ ຖ່າຍຮູບເປັນຢ່າງຍິ່ງ. ເນື່ອງຈາກສະໄໝກ່ອນ ສ.ປ.ປ.ລາວຂອງເຮົາຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ອໍານາດຂອງຈັກກະພັດຝຣັ່ງ ເຊັ່ນດຽວກັບປາກເຊທີ່ເຄີຍເປັນເມືອງຍຸດທະສາດທີ່ສຳຄັນ ແລະ ເປັນສູນກາງການບັນຊາການໃນເຂດພາກໃຕ້ລາວຂອງຝຣັ່ງໃນສະໄໝນັ້ນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ປາກເຊປັດຈຸບັນນີ້ ຍັງມີອະຣິຍະທຳແບບເອີຣົບຫຼົງເຫຼືອຢູ່ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຕຶກອາຄານເກົ່າແກ່ຕ່າງໆ ທີ່ເວົ້າໄດ້ວ່າເປັນສະເໜ່ໜຶ່ງໃຫ້ແກ່ຜູ້ມາພົບເຫັນ, ຍ້ອນຄວາມເປັນເອກະລັກ ແລະ ສວຍງາມແບບຄຼາດຊິກ ຂອງເມືອງປາກເຊນີ້ເອງ ຈິ່ງຖືກເລືອກໃຫ້ເປັນສະຖານທີ່ຖ່າຍທຳສາກ ສຳຄັນໆ ໃນຮູບເງົາເລື່ອງ ”ສະບາຍດີຫຼວງພະບາງ”, ”ສະບາຍດີ2 ບໍ່ມີຄຳຕອບຈາກປາກເຊ” ທີ່ໂດ່ງດັງທັງໃນລາວ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ນອກຈາກຕຶກອາຄານເກົ່າແກ່ທີ່ສວຍງາມແລ້ວປາກເຊຍັງມີສະເໜ່ໜຶ່ງອີກຄືອາຫານການກິນທີ່ຍັງຄົງຄວາມເປັນພາກໃຕ້ໄວ້ໄດ້ດີທີ່ສຸດນັ້ນກໍຄື ອາຫານເມນູທີ່ກ່ຽວກັບປາ ຖ້າທ່ານຢາກກິນສົ້ມ ຫຼື ກ້ອຍປານ້ຳຂອງແບບເອກະລັກພາກໃຕ້ແທ້ໆ ລອງໄປທ່ຽວປາກເຊແລ້ວທ່ານຈະໄດ້ສຳຜັດກັບລົດຊາດທີ່ແທ້ຈິງ. ບັນຍາກາດໃນຕອນຄ່ຳຄືນຂອງປາກເຊ ກໍເຕັມໄປດ້ວຍແສງສີທີ່ມີການປະດັບປະດາທີ່ສວຍງາມ, ຖ້າທ່ານຜູ້ອ່ານຢາກສຳຜັດກັບບັນຍາກາດໃນຍາມຄ່ຳຄືນທີ່ແຄມຂອງກໍໜ້າສົນໃຈບໍ່ແພ້ກັນເພາະວ່າເປັນບ່ອນທີ່ທຸກຄົນໄປພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈ, ນອກຈາກນັ້ນອ້ອມແອ້ມເມືອງປາກເຊຍັງມີສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທາງດ້ານທຳມະຊາດຫຼາຍບ່ອນທີ່ໜ້າສົນໃຈເປັນຕົ້ນແມ່ນນ້ຳຕົກຕາດເຊັ່ນ: ນ້ຳຕົກຕາດຜາສ້ວມທີ່ຢູ່ຫ່າງຈາກຕົວເມືອງປາກເຊປະມານ 40 ກມ ເທົ່ານັ້ນນອກຈາກນັ້ນຍັງມີຕາດຟານ,ຕາດເຍືອງ ແລະ ບ່ອນອື່ນໆອີກ... ນອກຈາກນັ້ນຖ້າທ່ານຕ້ອງການເບິ່ງຜ້າໄໝແດນໃຕ້ທ່ານກໍສາມາດໄປເບິ່ງໄດ້ທີ່ບ້ານສະຜ່າຍເຊິ່ງເປັນບ່ອນປູກມອນລ້ຽງມ້ອນທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງເຂດໃຕ້ລາວ ທີ່ຢູ່ຫ່າງຈາກຕົວເມືອງປາກເຊປະມານ 10 ກວ່າກິໂລແມັດເທົ່ານັ້ນ. ຖ້າຫາກວ່າທ່ານຕ້ອງການຢາກຊື້ເຄື່ອງປະດັບຫຼືເຄື່ອງຫັດຖະກຳກໍສາມາດເຂົ້າໄປຫາເລືອກຊື້ໄດ້ທີ່ຕະຫຼາດດາວເຮືອງ,ສູນການຄ້າຈຳປາສັກ ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ນັກທ່ອງທ່ຽວຕ່າງປະເທດນິຍົມກັນໄປທີ່ສຸດ(ໂດຍສະເພາະແມ່ນນັກທ່ອງທ່ຽວຈາກໄທ) ເພາະວ່າເຄື່ອງມີຫຼາກຫຼາຍປະເພດໃຫ້ເລືອກ ແລະ ລາຄາຖືກ ບວກກັບນ້ຳໃຈຂອງຊາວເມືອງປາກເຊທີ່ຍິນດີຕ້ອນຮັບແຂກບ້ານແຂກບ້ານເມືອງ ແລະ ເອື້້ອເຟື້ອເພື່ອແຜ່ ຈົນໄດ້ສາຍາວ່າ ”ໄທໃຕ້ພີ່ນ້ອງຫຼາຍ” ກຸຫຼາບປາກເຊ ຄືຊື່ເພງທີ່ຮ້ອງເພື່ອສັນລະເສີນ ແລະ ຍ້ອງຍໍຄວາມງົດງາມຂອງດິນແດນແຫ່ງນີ້ ກໍຄືນຳໃຈຂອງສາວເມືອງປາກເຊທີ່ຈະບໍ່ມີວັນເຫືອດແຫ້ງໂດຍການໃຊ້ດອກກຸຫຼາບເພື່ອປຽບທຽບ.
