ວັງສະຫງວນດອນສົມ
ວັງສະຫງວນເປັນເຂດທີ່ຫວງຫ້າມຂອງປະຊາຊົນໃນທຸກຫມູ່ບ້ານໄດ້ພາກັນປົກປັກຮັກສາໄວ້ໃຫ້ເປັນບ່ອນເພາະພັນຂອງສັດນ້ຳທຸກຊະນິດ ໂດຍສະເພາະກໍ່ແມ່ນຈຳພວກປາທີ່ອາໄສໃນ ພື້ນສາຍນາທີອັນດຽວກັນ ບ່ອນ ທີ່ມີປາຫລາຍໃນເຂດມະຫານາ ທີສີພັນດອນກໍ່ມີຫລາຍບ້ານ ສ່ວນຫລາຍຈະເຫັນໄດ້ໃນຍາມ ແລ້ງມີຫລາຍໆບ່ອນ ຕອນຂີ່ເຮືອກາຍປາກົດເຫັນປາຈະວີຫາງ ອອກວີບວາບໃຫ້ເຫັນຢູ່ບໍ່ຂາດ ສາຍ, ແຕ່ສຳລັບບ້ານດອນສົມ, ມີຝູງປາເປັນຈຳນວນຫລາຍກວ່າທຸກໆບ້ານ ເພາະມັນຈະມີ ປາອອກໃຫ້ເຫັນໃນທຸກຍາກບໍ່ວ່າຈະເປັນຍາມແລ້ງ ຫລື ຍາມຝົນ.
ວັງສະຫງວນບ້ານດອນສົມເມືອງໂຂງ ແຂວງຈຳປາສັກແມ່ນຢູ່ທາງເບື້ອງທິດຕາເວັນຕົກຂອງບ້ານ ທີ່ອາໄສແມ່ນ້ຳສາຍດຽວກັນທີ່ໄຫລຜ່ານບ້ານລົບປາດີ, ດອນເປືອຍ ແລະ ດອນຊ້າງເປັນແມ່ນ້ຳວັງໃຫຍ່ມີຄວາມກວ້າງປະມານ 500 ແມັດ ເປັນແມ່ນ້ຳທີ່ເລິກກວ່າບ່ອນອື່ນໆ ຖ້າທຽບໃສ່ວັງນ້ຳຂອງແຕ່ລະບ້ານ ມັນເປັນບ່ອນທີ່ລວມຕົວກັນ ທັງເປັນຈຸດນັດພົບຂອງປາ ທຸກຊະນິດທີ່ຂຶ້ນມາຈາກເຫວຄອນເກາະ, ຄອນຊວງ, ຄອນຂາມໂດຍຜ່ານຫລີ່ຂອງປະຊາຊົນທີ່ລັດກັກເອົາປາພວມຂຶ້ນໃນທ້າຍເດືອນທັນວາ ຫາເດືອນມີນາ, ໃນຍາມແລ້ງເທົາທີ່ເກີດຕາມ ໂງ້ນຫີນ, ປ່າໄຄ້ກາງນ້ຳ ແລະຕາມເກາະດອນນ້ອຍໃຫຍ່ເປັນອາຫານຊັ້ນດີຂອງພວກມັນທັງເປັນບ່ອນລີ້ໄພຂອງນັກລ່າປາວັງສະຫງວນໃນຕອນກາງຄືນທີ່ນຳເອົາອຸປະກອນທີ່ທັນສະໄຫມ ເຂົ້າມາຊ່ວຍໃນການຫາປາ, ໃນຍາມແລ້ງເຂດນີ້ເປັນເຂດທີ່ຫວງຫ້າມ ເຊິ່ງມີເຈົ້າຫນ້າທີ່ປະຈຳອອກລາດຕະເວນໃນຍາມກາງຄືນ ສ່ວນກາງເວັນໄດ້ກາຍເປັນເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມທາງ ນ້ຳ, ເຮືອຈັກຫາງຍາວແລ່ນສ່ວນສົນກັນໄປມາຕະຫລອດ ບໍ່ວ່າຈະເປັນເຮືອຂົນສົ່ງນັກທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ເຮືອຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ໂດຍຜ່ານວັງສະຫງວນນີ້ໄປສູ່ຕະຫລາດນາກະສັງ.
ສ່ວນຍາມຝົນເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ເດືອນຫົກລາວ, ນ້ຳຂອງໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນປ່ຽນເປັນສີແດງ ແຕ່ຊ້ຳຜັດອະນຸຍາດໃຫ້ຫາປາໃນເຂດນີ້ໄດ້ ແຕ່ສະເພາະໄຫລມອງເທົ່ານັ້ນເພື່ອເອົາປາໄປເຮັດປາແດກ, ປາຈາວ, ປາເຄັມ ແລະ ອື່ນໆ ກະກຽມໄວ້ເພື່ອລົງນາ ສ່ວນຫລາຍຈະເປັນປາປ່ຽນ, ເພ້ຍ, ປາສະອີ ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ເຮືອເປັນສ່ວນໆ ກັນຄົນນັບເປັນພັນຄົນຈົນເກືອບຊິບໍ່ມີຮອດບ່ອນລົງມອງ ເພື່ອແຂ່ງຂັນກັນເອົາປາລົງໃນ ຍາມປາລ່ອງຍາມນີ້ ແຕ່ເຊົ້າຈົນ ຄ່ຳ ເພື່ອໃຫ້ທັນກັບນ້ຳທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ ເລື້ອຍໆ ແຕ່ຍ້ອນຄວາມຫລາກ ຫລາຍຂອງປານາໆຊະນິດໃນ ເຂດວັງສະຫງວນແຫ່ງນີ້, ເຖິງວ່ານ້ຳຈະເຕັມຕາຝັ່ງໃນຍາມເດືອນສິບ ແຕ່ປາກໍ່ຍັງອອກໃຫ້ເຫັນເປັນສ່ວນຫລາຍໃນຍາມຂີ່ເຮືອຜ່ານ.