ຂົງຈື້
 ຮູບແຕ້ມຂົງຈື້ (685–758) |
ຂົງຈື້ (ຈີນ: 孔子) ເປັນຄູສອນ, ນັກປັດຊະຍາ, ແລະນັກຄິດ. ແນວຄວາມຄິດຂອງເພີ່ນໄດ້ສຸມໃສ່ໃນການເຮັດແນວໃດປະຊາຊົນຈະມີຊີວິດທີ່ດີກວ່າແລະສ້າງສັງຄົມທີ່ມີສັນຕິພາບ. ເພີ່ນເຊື່ອໃນຄວາມເມດຕາ, ຄວາມເຄົາລົບຕໍ່ຜູ້ອື່ນ, ແລະການນໍາພາທີ່ດີ. ຄຳສອນຂອງເພີ່ນໄດ້ກາຍເປັນພື້ນຖານຂອງປັດຊະຍາທີ່ເອີ້ນວ່າລັດທິຂົງຈື້, ເຊິ່ງໄດ້ມີອິດທິພົນຕໍ່ວັດທະນະທຳຂອງຈີນແລະປະເທດອື່ນໆໃນອາຊີຕາເວັນອອກຫຼາຍພັນປີ.
ຊີວິດຊ່ວງຕົ້ນ
[ດັດແກ້]ຂົງຈື້ເກີດຢູ່ລັດລູ (ຊານຕົງໃນປະຈຸບັນ, ປະເທດຈີນ) ໃນຄອບຄົວທຸກຍາກທີ່ມີຮາກຖານສູງສົ່ງ. ພໍ່ຂອງລາວຕາຍຕອນເພີ່ນຍັງນ້ອຍ, ດັ່ງນັ້ນແມ່ຈຶ່ງລ້ຽງດູເພີ່ນຄົນດຽວ. ຂົງຈື້ຮັກການຮຽນຮູ້ແລະເຮັດວຽກຫນັກເພື່ອສຶກສາຕົນເອງ. ຕອນຍັງນ້ອຍ, ເພີ່ນໄດ້ເຮັດວຽກງານຕ່າງໆເພື່ອລ້ຽງດູຕົນເອງ, ຄືການຄຸ້ມຄອງກະສິກຳແລະເຮັດວຽກໃຫ້ລັດ.
ຄຳສອນ
[ດັດແກ້]ຂົງຈື້ໄດ້ສອນວ່າ ກຸນແຈຂອງຊີວິດທີ່ດີ ແລະສັງຄົມທີ່ສະຫງົບສຸກແມ່ນ:
[ດັດແກ້]- ຄວາມເຄົາລົບຕໍ່ຄອບຄົວ: ຮັກແລະເຊື່ອຟັງພໍ່ແມ່ແລະຜູ້ເຖົ້າແກ່ຂອງເຈົ້າ.
- ຄວາມເມດຕາແລະຄວາມຍຸຕິທໍາ: ປະຕິບັດຕໍ່ຄົນອື່ນໃນແບບທີ່ເຈົ້າຕ້ອງການ.
- ຄວາມເປັນຜູ້ນໍາທີ່ດີ: ຜູ້ນໍາຄວນມີຄຸນນະທໍາ ແລະນໍາພາໂດຍຕົວຢ່າງ.
- ການສຶກສາ: ການຮຽນຮູ້ແລະການປັບປຸງຕົນເອງແມ່ນຫນ້າທີ່ຕະຫຼອດຊີວິດ.