ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ
ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ເຂົ້າໜົມຂິງເຄື່ອງເທດ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງ (ອັງກິດ: Ginger bread) ແມ່ນເຂົ້າໜົມອົບຊະນິດໜຶ່ງທີ່ມີຫຼາກຫຼາຍຮູບແບບ ແລະມັກອົບຮັບປະທານກັນໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງໜຶ່ງເດືອນກ່ອນເທດສະການຄຣິສມາສຕ໌ແລະໃນເທດສະການຄຣິສມາສຕ໌
ສ່ວນຜະສົມ
[ດັດແກ້]ນອກຈາກຈະໃຊ້ນ້ຳເຜິ່ງເປັນສານໃຫ້ຄວາມຫວານແລະມີເຄື່ອງເທດຈາກໂລກຕາເວັນອອກເປັນສ່ວນຜະສົມແລ້ວ (ໂດຍຫຼາຍຄື ອົບເຊີຍ ການພູ ໂປ໊ຍກັ໊ກ ຫຼືນ້ອຍຄັ້ງທີ່ໃຊ້ກະວານ ຜັກຊີ ຂິງ ລູກຈັນເທດ) ເຂົ້າໜົມຂິງຍັງແຕກຕ່າງຈາກເຂົ້າໜົມປັງອື່ນໆ ກົງທີ່ບໍ່ມີຍີສຕ໌ເປັນສ່ວນຜະສົມເລີຍ ການອົບເຂົ້າໜົມຂິງຈະໃຊ້ເກືອຈາກເຂົາກວາງແດງ (Hrischhornsalz) ຫຼືສານໂພແທສຊຽມ (ຫຼືອາດໃຊ້ທັງສອງຢ່າງ) ແທນຜົງຟູ ເຊິ່ງສານເຫຼົ່ານີ້ຈະເຮັດໃຫ້ແປ້ງດິບທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ອົບນັ້ນມີລົດຂົມເລັກນ້ອຍ ບ່ອຍຄັ້ງທີ່ມີການຕົກແຕ່ງເຂົ້າໜົມດ້ວຍອາມັງ ຖົ່ວ ຜົງເປືອກສົ້ມ ຜົງເປືອກໝາກນາວ ຫຼືໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງກໍຄື ຊັອກໂກແລັດ ແປ້ງເປັນສ່ວນຜະສົມໜຶ່ງທີ່ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ກັບເຂົ້າໜົມຂິງທຸກປະເພກສະເໝີໄປ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງນູເລັມເບີກ ເຊິ່ງຕາມຄຸນນະພາບແລ້ວຈະບໍ່ໃຊ້ແປ້ງເລີຍ ຫາກແຕ່ໃຊ້ນ້ຳມັນມະເລັດພືດແທນ
ສູດເຂົ້າໜົມຂິງສ່ວນໃຫຍ່ຈະມີປະລິມານແປ້ງໜ້ອຍຫຼາຍປະມານຮ້ອຍລະ 10 ເຖິງ 50 ຂອງສ່ວນຜະສົມເທົ່ານັ້ນ ຕຳລັບອາຫານເຢຍລະມັນສ່ວນຫຼາຍມັກປະກອບດ້ວຍແປ້ງສາລີ ໃນຂະນະທີ່ຕຳລັບອາຫານຝະລັ່ງແລະຫຼາຍປະເທດໃນເອີລົບຕາເວັນອອກກັບໃຊ້ເຂົ້າໄຣຍ໌ແທນ ໃນປັດຈຸບັນມີການນຳເຄື່ອງເທດຫຼັກທີ່ໃຊ້ໃນການອົບເຂົ້າໜົມຂິງມາຜະສົມສຳເລັດຮູບໂດຍເອິ້ນວ່າ ເຄື່ອງເທດເຂົ້າໜົມຂິງ
ໃນເຢຍລະມັນມີຊໍ້ກຳໜົດຂັ້ນຕ່ຳທາງກົດໝາຍກ່ຽວກັບຄຸນນະພາບແລະຄຸນນະລັກສະນະຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ ໂດຍມີການກຳໜົດສູດຕົ້ນຕຳລັບສະເພາະຕ່າງໆ ເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເອລິເຊ (Elisenlebkuchen) ຕາມທີ່ກົດໝາຍອາຫານ ສິນຄ້າໂພກຄະພັນແລະອາຫານສັດຂອງເຢຍລະມັນກຳໜົດ ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ຈະໃຊ້ຊື່ຕຳລັບນີ້ໄດ້ຈະຕ້ອງມີຖົ່ວອາມັງຫຼືຖົ່ວຊະນິດອື່ນໆ ຮວມກັນຢ່າງໜ້ອຍຮ້ອຍລະ 25 ຂອງສ່ວນຜະສົມທັງໝົດ ມວນຮວມຂອງສ່ວນຜະສົມຈະຕ້ອງປະກອບດ້ວຍຜະລິດຕະພັນຈາກທັນຍາພືດບໍ່ເກີນຮ້ອຍລະ 10 ຫຼືມີຄວາມເຂັ້ມຂົ້ນຂອງທັນຍາພືດພຽງແຄ່ຮ້ອຍລະ 7.5 ເທົ່ານັ້ນ ດ້ວຍລາຍລະອຽດອັນພິຖີພິຖັນເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເອລິເຊເປັນເຂົ້າໜົມຊັ້ນເລີດຕາມມາດຕະຖານຂອງກົດໝາຍອາຫານ ສິນຄ້າໂພກຄະພັນແລະອາຫານສັດຂອງເຢຍລະມັນ ແລະອະນຸຢາດໃຫ້ໃຊ້ພຽງຊັອກໂກແລັດທີ່ມີຄຸນນະພາບໃນການຜະລິດ ຫ້າມໃຊ້ເນີຍໂກໂກ້ທຽມທີ່ມີຄຸນນະພາບຕ່ຳໂດຍເດັດຂາດ
ຊື່ເອິ້ນຕ່າງໆ ຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ
[ດັດແກ້]ເຂົ້າໜົມຂິງເອງກໍເໝືອນກັບອາຫານຊະນິດອື່ນໆ ທີ່ມີຊື່ເອິ້ນໃນພາສາເຢຍລະມັນແຕກຕ່າງກັນອອກໄປຕາມແຕ່ລະພູມິພາກ ໃນທາງຕອນໃຕ້ ຕາເວັນຕົກແລະຕອນເໜືອຂອງເຢຍລະມັນຈະໃຊ້ຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ (Lebkuchen) ຂະນະດຽວກັນໃນພູມິພາກທາງໃຕ້ແລະຕາເວັນຕົກຂອງເຢຍລະມັນກໍອາດພົບຊື່ເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປ ໄດ້ແກ່ ລາເບີຄູເຄນ (Labekuchen) ເລັກຄູເຄນ (Leckkuchen) ຫຼື ເລເບນຄູເຄນ (Lebenskuchen) ໃນບາງພື້ນທີ່ຂອງລັດບາວາເລຍແລະລັດບາເດນ-ເວີດແທມເບີກເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງວ່າ ມາເກັນໂບດ (Magenbrot) ແມ້ນວ່າໂດຍຮວມແລ້ວຈະໝາຍເຖິງເຂົ້າໜົມອົບຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປກໍຕາມ ກົງກັນຂ້າມກັບທາງຕາເວັນອອກຂອງເຢຍລະມັນທີ່ເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງກັນວ່າເຟບເຟີຄູເຄນ (Pfefferkuchen) ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ
ການວິໄຈເຖິງທີ່ມາແລະຄວາມໝາຍຂອງຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ (Lebkuchen) ເຊິ່ງແປວ່າເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາເຢຍລະມັນນັ້ນຍັງບໍ່ເປັນທີ່ແນ່ຊັດ ແມ້ນຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນ ຈະມີການອອກສຽງຄ້າຍກັບຄຳວ່າ ເລເບນ (Leben) ທີ່ໝາຍເຖິງຊີວິດ ແຕ່ກໍນ່າຈະບໍ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງກັນເລີຍ ເພາະຄາດວ່າຄຳວ່າ ເລບຄູເຄນມາຈາກພາສາລະຕິນທີ່ວ່າ ລິບຸມ (Libum) ເຊິ່ງໝາຍເຖິງເຂົ້າໜົມອົບຮູບຮ່າງແບນ ຫຼືເຂົ້າໜົມເສັ້ນໄຫວ້ມີການຕີຄວາມທາງສັບມູນວິທະຍາ (ສາດແຫ່ງທີ່ມາຂອງຄຳສັບ) ວ່າທີ່ມາຂອງຄຳດັງກ່າວມາຈາກຄຳວ່າ ໄລບ໌ (Laib) ໃນພາສາຊົນເຜົ່າເຈີມານິກບູຮານ ເຊິ່ງໝາຍເຖິງກ້ອນເຂົ້າໜົມປັງ
ຊື່ເອິ້ນ ເຟັບເຟີຄູເຄນ (Pfefferkuchen) ຫຼືເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ມີທີ່ມາຈາກຍຸກກາງໃນຍຸກທີ່ເອິ້ນເຄື່ອງເທດຈາກຕ່າງປະເທດເຊິ່ງໃຊ້ເປັນສ່ວນຜະສົມໃນການອົບເຂົ້າໜົມຮວມກັນວ່າ ພິກໄທ ຄຳເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາອັງກິດທີ່ວ່າ ຈິນເຈີເບດ (gingerbread) ຫຼືໃນພາສາຝະລັ່ງທີ່ວ່າ ແປງ ເດ ປີສ (pain d’épices) ຮວມເຖິງຄຳວ່າ ອິງແກວໂບດ (Ingwerbrot : ເຂົ້າໜົມປັງຂິງ) ຫຼື ເກເວີດໂບດ (Gewürzbrot : ເຂົ້າໜົມປັງເຄື່ອງເທດ) ໃນພາສາເຢຍລະມັນລ້ວນສສື່ຄວາມໝາຍທີ່ບົ່ງບອກເຖິງເຄື່ອງເທດແຫ່ງໂລກຕາເວັນອອກໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ສ່ວນຄຳວ່າ ໂຮນິກໂບດ (Honigbrot : ເຂົ້າໜົມປັງນ້ຳເຜິ່ງ) ໃນພາສາເຢຍລະມັນນັ້ນເຊິ່ງກໍສື່ເຖິ່ງສ່ວນຜະສົມຫຼັກຢ່າງຕໍ່ໄປຂອງເຂົ້າໜົມຂິງກໍຄື ນ້ຳເຜິ່ງ ນັ້ນເອງ
ປະຫວັດ
[ດັດແກ້]ຫຼັກຖານທີ່ເປັນລາຍລັກອັກສອນຊິ້ນແຮກໆ ເຊິ່ງບັນທຶກກ່ຽວກັບເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງທີ່ຜະສົມເຄື່ອງເທດ ນັ້ນມີອາຍຸຮາວໆ 350 ປີກ່ອນຄຣິສຕະການ ຊາວອີຍິບບູຮານມີເຂົ້າໜົມອົບທີ່ໃຊ້ນ້ຳເຜິ່ງເປັນສານໃຫ້ຄວາມຫວານແລະເປັນເຂົ້າໜົມທີ່ຕ້ອງໃຊ້ໃນພິທີສົບ ຊາວໂລມັງມີເຂົ້າໜົມທີ່ເອິ້ນວ່າ ພານຸສ ເມລລິທຸສ (panus mellitus) ເຊິ່ງກໍຄືເຂົ້າໜົມທີ່ທາໜ້າດ້ວຍນ້ຳເຜິ່ງແລ້ວນຳໄປອົບ ໃນສະໄໝກ່ອນນັ້ນຕ່າງຈາກປັດຈຸບັນຄືການຮັບປະທານເຂົ້າໜົມຂິງບໍ່ພຽງເປັນທີ່ນິຍົມສະເພາະໃນຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຮວມໄປເຖິງເທດສະການອີສເຕີ (ເທດສະການສະຫຼອງການຄືນຊີບຂອງພະເຍຊູ) ຫຼືຊ່ວງເວລາອື່ນໆ ດ້ວຍ ເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນຈັດເປັນໜຶງໃນອາຫານທີ່ນິຍົມຮັບປະທານໃນຊ່ວງເວລາຖືສີນອົດ ແລະອາດເສີບພ້ອມກັບເບຍດີກີສູງ ເປັນຕົ້ນ
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນຮູບແບບທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນປັດຈຸບັນມີຕົ້ນກຳເໜີດຈາກເມືອງດີແນນໃນແບນຊິກ ຈາກນັ້ນຊາວເມືອງອາກເຄນໄດ້ຮັບມາດັດແປງ (ອ້າງອີງຈາກປະຫວັດເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງອາກເຄນ ຫຼື Aachener Printen) ແລະທ້າຍທີ່ສຸດຄະນະນັກບວດໃນຝະລັ່ງກໍຮັບເຂົ້າໜົມຊະນິດນີ້ມາ ແລະດັດແປງອີກເລັກໜ້ອຍ ຄະນະແມ່ຊີໃນສະໄໝນັ້ນຈະອົບເຂົ້າໜົມຂິງເພື່ອໃຊ້ເປັນຂອງຫວານ
ຊື່ເອິ້ນວ່າ ເຟັບເຟີຄູເຄນ ຫຼືເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທນັ້ນມີມາແລ້ວຕັ້ງແຕ່ປີ ຄ.ສ. 1296 ທີ່ເມືອງອູມ ປະເທດເຢຍລະມັນ ແລະໃນສະຕະວັດທີ່ 14 ເຂົ້າໜົມອົບຊະນິດນີ້ກໍເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໃນເມືອງນູແລມເບີກແລະບໍລິເວນໄກ້ຄຽງ ໂດຍຜູ້ຮັບມາຄືຄະນະພະນັກບວດ ຕົ້ນຕຳລັບຂອງເມືອງນູແລມເບີກນີ້ມີທີ່ມາຈາກອາລາມຄຣິສຕະຈັກທີ່ເມືອງໄຮບອນເຊິ່ງຢູ່ບໍ່ໄກອອກໄປເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນເປັນທີ່ນິຍົມເນື່ອງຈາກບໍ່ເສຍງ່າຍແລະສາມາດເກັບໄວ້ຮັບປະທານໄດ້ດົນ ເຫຼ່ານັກບວດມັກຈະນຳໄປແຈກຈ່າຍໃຫ້ກັບປະຊາຊົນໃນຊ່ວງເວລາອົດຢາກແລ້ນແຄ້ນ
ເນື່ອງຈາກການອົບເຂົ້າໜົມຂິງຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ເຄື່ອງເທດຫາຢາກຈາກແດນໄກ ເມືອງຕ່າງໆທີ່ເປັນສູນກາງການຄ້າສຳຄັນຈຶງມີປະເພນີການເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີປະຫວັດອັນຍາວນານ ນອກຈາກເມືອງນູແລມເບີກແລະພຸນສະນິດແລ້ວ ຍັງຮວມໄປເຖິງເມືອງເອົາສະບູກ ໂຄໂລນແລະບາເຊລດ້ວຍ ທີ່ເມືອງມິວນິກມີລາຍຊື່ອາຊີບ "ເລບເຊລເທີ (Lebzelter) "ໃນທະບຽນພາສີມາຕັ້ງແຕ່ປີ ຄ.ສ. 1370 ເຊິ່ງກໍຄືຄົນເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງນັ້ນເອງ ທີ່ເມືອງນີ້ຈະມີການເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງໃຫ້ເປັນຮູບຮ່າງຕ່າງໆກັນ ແລະແຕ່ງໜ້າດ້ວຍນ້ຳຕານຫຼາກສີໃນຂະນະທີ່ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງນູແລມເບີກຈະຕົກແຕ່ງດ້ວຍຖົ່ວອາມັງແລະຜົງເປືອກໝາກນາວ
ເຂົ້າໜົມຂິງຕົ້ນຕຳລັບເມືອງທອນຫຼືທີ່ຮູ້ຈັກກັນໃນຊື່ ທອນເນີ ຟາສເຕີສະຕາຍເນີ (Thorner Pflastersteine) ກໍມີຊື່ສຽງເຊັ່ນກັນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ມາຈາກອານາເຂດ ປັດເຊຍຕາເວັນຕົກທີ່ຊື່ ທອນ ເຊິ່ງປັດຈຸບັນກາຍເປັນເມືອງໂຕລັນ (Toruń) ຂອງໂປແລນມາຕັ້ງແຕ່ປີຄ.ສ. 1919 ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ຍັງມີອີກສອງສາຍາ ຄື ຄາທິນເຊັນ (Kathrinchen) ເຊິ່ງມີທີ່ມາຈາກຊື່ໂບດຂອງນັກບຸນຄາທາລິນາແຫ່ງອາເລັກຊານເດຍ ແລະສາຍາວ່າ ໄນເຊີ ຄອນເຟັກ (Neisser Konfekt) ເຊິ່ງມີທີ່ມາຈາກຊື່ເມືອງໄນເຊ ໃນເຂດຊິເລເຊຍທີ່ຖືກເຢຍລະມັນຍຶດຄອງມາຕັ້ງແຕ່ສະຕະວັດທີ່ 16
ໃນສະໄໝກ່ອນເຂົ້າໜົມຂິງເຊິ່ງເອິ້ນວ່າ ເລບຄົວເຄ (Lebkuoche) ໃນພາສາເຢຍລະມັນຍຸກກາງຈະອົບໂດຍວາງບົນແປ້ນພິມໃນໂຮງອົບເຂົ້າໜົມປັງຂອງໂບດ ເຊິ່ງເປັນບ່ອນອົບເຂົ້າໜົມປັງກົມທີ່ເອິ້ນວ່າ ແຜ່ນສີນ ຢູ່ແລ້ວ ໃນຕອນໃຕ້ຂອງເຢຍລະມັນແລະປະເທດໂອຕະລິດຈະເອິ້ນເຂົ້າໜົມປັງນີ້ວ່າ ເລບເຊລເທີ (Lebzelter) ເຊິ່ງບໍ່ວ່າຈະເປັນຄົນເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງ ຫຼື ເລບເຊລເທີ ກໍຈັດຢູ່ໃນກຸ່ມສາຍອາຊີບດຽວກັນນັ້ນເອງ
ການຄິດຄົ້ນຜົງຟູໃນຊ່ວງປາຍສະຕະວັດທີ່ 19 ມີບົດບາດຕໍ່ວິວັດທະນາການຂອງເຂົ້າໜົມຂິງ ຜົງຟູເຮັດໃຫ້ສ່ວນຖານທີ່ເປັນແປ້ງນັ້ນພອງຟູຂຶ້ນ ດ້ວຍເຫດນີ້ຈຶງເຮັດໃຫ້ເກີດເຂົ້າໜົມອົບຂຶ້ນຫຼາຍຊະນິດທີ່ມີລົດຊາດແລະຄວາມໜຽວທັ້ງເໝືອນແລະບໍ່ເໝືອນກັບເຂົ້າໜົມຂິງຕົ້ນແບບ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງນ້ຳເຜິ່ງແລະເຂົ້າໜົມຂິງເຄື່ອງເທດໃນຮູບແບບຕ່າງໆ ຫຼາຍຊະນິດ
ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບແບບຕ່າງໆ ທົ່ວໄປ
[ດັດແກ້]ທຸກວັນນີ້ເຂົ້າໜົມຂິງຈັດເປັນເຂົ້າໜົມອົບຍອດນິຍົມສຳລັບຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສໂດຍມີຊື່ເອິ້ນແລະຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນອອກໄປຕາມແຕ່ລະພູມິພາກ ມີເຂົ້າໜົມຂິງທັງແບບທີ່ເຄືອບແລະບໍ່ເຄືອບຊັອກໂກແລັດ ທັງແບບທີ່ມີຖົ່ວຕ່າງໆ ແລະຖົ່ວອາມັງ ຫຼາຍຫຼືໜ້ອຍແຕກຕ່າງກັນໄປຫຼືແບບທີ່ສອດໄສ້ແຍມ ເປັນຕົ້ນ
ເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບ
[ດັດແກ້]ເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບກໍຄືເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີການຕັດຫຼືກົດທັບໃຫ້ເປັນລາຍ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບແບບນີ້ມີມາຕັ້ງແຕ່ສະໄໝທົດສະຕະວັດທີ່ 15 ມີທັງແບບດັ້ງເດີມທີ່ມີຮູບພາບທາງສາດສະໜາ ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນກໍເລິ່ມມີແບບທີ່ເປັນຮູບພາບທົ່ວໄປ ໃນປັດຈຸບັນເຂົ້າໜົມຂິງລາຍພາບເຫຼົ່ານີ້ທີ່ເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໃນນານາປະເທດແລະບໍ່ໄດ້ຜະລິດພຽງແຄ່ໃນຊ່ວງເທດສະການຄຣິສມາສອີກຕໍ່ໄປ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບຫົວໃຈທີ່ຕົກແຕ່ງດ້ວຍນ້ຳຕານໄອຊິ້ງນັ້ນຄ່ອນຂ້າງເປັນທີ່ຮູ້ຈັກກັນດີແລະຊື້ຫາໄດ້ທົ່ວໄປໃນງານລື່ນເລີງງານປະຈຳປີແລະແມ້ນກະທັ່ງບົນແຜງຂາຍເຂົ້າໜົມໃນຕະຫຼາດຄຣິສມາສ
ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງ
[ດັດແກ້]ໃນພາສາເຢຍລະມັນ ສິ່ງທີ່ເອິ້ນວ່າ ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທ ຫຼື ເຟັບເຟີຄູເຄນຮອຍເຊັນ (Pfefferkuchenhäuschen) ທີ່ພາສາຊາວບ້ານເອິ້ນວ່າ ບ້ານເຂົ້າໜົມປັງກອບ ຫຼື ຄຸສເປີຮອຍເຊັນ (Knusperhäuschen) ໃນນິທານເລື່ອງ ບ້ານເຂົ້າໜົມປັງ (ນິທານເລື່ອງແຮນເຊລກັບເກເທລ) ກໍເຮັດມາຈາກເຂົ້າໜົມຂິງເຊັ່ນກັນ ບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງເຫຼົ່ານີ້ນອກຈາກຈະເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໃນປະເທດທີ່ໃຊ້ພາສາເຢຍລະມັນແລ້ວຍັງຫາຊື້ໄດ້ໃນແຖບເອີລົບຕາເວັນອອກແລະປະເທດທີ່ໃຊ້ພາສາອັງກິດອີກດ້ວຍ
ເຂົ້າໜົມຂິງສູດສະເພາະຂອງເຢຍລະມັນ
[ດັດແກ້]ເຂົ້າໜົມຂິງສູດສະເພາະຂອງເຢຍລະມັນຫຼາຍຕຳລັບເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໄປທົ່ວໂລກ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນູແລມເບີກແລະເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງອາກເຄນ ສູດເຂົ້າໜົມຂິງສະເພາະຕາມພູມິພາກຕ່າງໆ ໄດ້ແກ່ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຣອສເນີ (Rosner Lebkuchen) ຈາກເມືອງວາລຊາສເຊນ (Waldsassen) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເບນໄຮເມີ ມັອບເພັນ (Bentheimer Moppen) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບເມືອງພຸນສະນິດ ຫຼື ພຸນສະນິດເຊີ ເຟັບເຟີຄູເຄນ (Pulsnitzer Pfefferkuchen) ໄນເຊີ ຄອນເຟັກ (Neisser Konfekt) ແລະ ເຂົ້າໜົມຂິງພິກໄທແຫ່ງແມັກແລນບູກ ຫຼື ແມັກແລນບູກເກີ ເຟັບເຟີນຶດເຊີ (Mecklenburger Pfeffernüsse)
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນລັດເຊຍ
[ດັດແກ້]ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບລັດເຊຍທີ່ມີຊື່ໃນພາສາລັດເຊຍວ່າ ປິຍານິກີ (ປິຍານິກີ ຫຼື Пряники ເປັນຄຳເອິ້ນແບບພະຫູພົດ ຫາກເປັນຊິ້ນດຽວຈະເອິ້ນວ່າ ປິຍານິກ ຫຼື Пряник) ປະກອບດ້ວຍ ແປ້ງສາລີ ນ້ຳຕານ ມາກາລີນ ເນີຍ ນ້ຳມັນ ນ້ຳ ນົມ ແລະເກືອ ບາງຄັ້ງອາດໃສ່ນ້ຳເຜິ່ງແລະເຄື່ອງເທດລົງໄປດ້ວຍກໍໄດ້ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບນີ້ມັກເສີບຄູ່ກັບຊາລັດເຊຍ
ເຂົ້າໜົມຂິງໃນເຂດເທືອກເຂົາແອລ
[ດັດແກ້]ໃນສະວິດເຊີແລນ ເຂົ້າໜົມຂິງຮູບຊານຕາຄອສເປັນທີ່ນິຍົມແພ່ຫຼາຍ ບົນຊິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງຈະມີກະດາດຮູບຊານຕາຄອສແປະຢູ່ໂດຍໃຊ້ນ້ຳຍາງກັມອາລະບິກເຊິ່ງເປັນຍາງໄມ້ທຳມະຊາດເປັນກາວຕິດປະເພນີນີ້ມີມາຕັ້ງແຕ່ຊ່ວງກາງສະຕະວັດທີ່ 19 ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບສະວິດເຊີແລນທີ່ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກທົ່ວໂລກຄື ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບບາສເລີ ແລັກເຄີລີ (Basler Leckerli) ຈາກເມືອງບາເຊລແລະເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບບີເບີລີ (Biberli) ຈາກເທືອກແອພເພັນເຊລ ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍຄ້າຍໆ ກັນນີ້ກໍເປັນທີ່ແພ່ຫຼາຍໄປທົ່ວໃນໂອຕະລິດເຊັ່ນດຽວກັບໃນເຢຍລະມັນ
ເຂົ້າໜົມຂິງຊະນິດອື່ນໆ ໃນເອີລົບ
[ດັດແກ້]ປະເທດອື່ນໆ ໃນເອີລົບກໍມີເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບສະເພາະທີ່ມີປະຫວັດເປັນມາຍາວນານເຊັ່ນກັນ ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຝະລັ່ງແຫ່ງເມືອງດີໂຈ (Dijon) ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບຄິດຕຽນ ເຟລ (Christiansfeld) ຂອງດານມາກ ຫຼື ເຂົ້າໜົມຂິງຕຳລັບທອນເນີ ຄາທິນເຊັນ (Thorner Kathrinchen) ຈາກເມືອງທອນເຊິ່ງປ່ຽນຊື່ເປັນເມືອງໂຕລັນຂອງໂປແລນຕັ້ງແຕ່ ຄ.ສ. 1919 ຕຸ໊ກຕາເຂົ້າໜົມຂິງແລະບ້ານເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ມາຈາກເມືອງພາດູບິດໃນສາທາລະນະລັດແຊັກນັ້ນຈະແຕ່ງດ້ວຍນ້ຳຕານໄອຊິ້ງຈຳນວນຫຼາຍເປັນພິເສດ
ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຊ້ເຮັດນ້ຳຊອສ
[ດັດແກ້]ເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຊ້ເຮັດນ້ຳຊອສ ເຊິ່ງໃນພາສາເຢຍລະມັນຮຽກວ່າ ໂຊເຊນຄຸເຄນ (Soßenkuchen) ຫຼື ໂຊເຊນເລບຄູເຄນ (Soßenlebkuchen) ແມ່ນເຂົ້າໜົມຂິງທຳມະດາໆ ຊະນິດໜຶ່ງ ມີຢູ່ໃນບາງພູມິພາກຂອງເຢຍລະມັນ ໂດຍຈະມີການຜະລິດເຂົ້າໜົມຂິງຊະນິດນີ້ໃນທຸກລະດູການເພື່ອໃຊ້ໃນການເຮັດນ້ຳຊອສ
ລາຍລະອຽດອື່ນ ໆ
[ດັດແກ້]- ຄຳເອິ້ນເຂົ້າໜົມຂິງໃນພາສາອັງກິດທີ່ວ່າ ຈິນເຈີເບດ (Gingerbread) ນັ້ນໃຊ້ເປັນຊື່ເອິ້ນລະບົບປະຕິບັດການແອນດຣອຍດ໌ຮູບແບບໜຶ່ງຂອງບໍລິສັດກູເກິ້ນ
- ໃນພິພິດທະພັນເຄື່ອງເທດເກົ່າແກ່ທີ່ໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນ (Museum Alte Pfefferküchlerei) ໃນເມືອງໄວແຊນແບກ (Weißenberg) ລັດແຊັກໂຊນີໃນເຢຍລະມັນ ມີການຈັດສະແດງເຄື່ອງມືທີ່ໃຊ້ໃນການຜະລິດເຂົ້າໜິມຂິງ
- ໃນວັນທີ່ 5 ທັນວາ ຄ.ສ. 2003 ທີ່ເມືອງເອສລິງແກນ (Esslingen) ຮິມຝັ່ງແມ່ນ້ຳແນັກຄາ (Neckar) ໄດ້ມີການອົບເຂົ້າໜົມຂິງທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ ເຂົ້າໜົມຂິງເປັນຮູບຊານຕາຄອສມີຂະໜາດຄວາມຍາວ 10 ແມັດ ແລະຄວາມກວ້າງ 4 ແມັດ ສ່ວນຜະສົມທີ່ໃຊ້ຄື ແປ້ງເຂົ້າໜົມປັງ 350 ກ.ກ ນ້ຳເຊື່ອມ 180 ກ.ກ. ແລະເຄື່ອງເທດສຳລັບເຮັດເຂົ້າໜົມຂິງທັງໝົດ 8 ກ.ກ. ແລະແຕ່ງໜ້າດ້ວຍມາຊິພານ (ຖົ່ວອາມັງແລະນ້ຳຕານບົດຮວມກັນເປັນຂອງແຫຼວໜຽວໆ) ແລະນ້ຳຕານໄອຊິ້ງຊະນິດໜືດຫຼືທີ່ເອິ້ນວ່າ ຟັນເດິນທ໌ (Fondant) ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໜົມຂິງຊິ້ນນີ້ມີນ້ຳໜັກຮວມເຖິງ 650 ກ.ກ. ເລີຍທີດຽວ
ອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- Torkild Hinrichsen: Im Knusperhaus. Lebkuchen aus Europa. Husum Druck- und Verlagsgesellschaft, Husum 2008, ISBN 978-3-89876-420-9
- Torkild Hinrichsen: Das Kuchenherz. Lebkuchen aus Deutschland. Husum Druck- und Verlagsgesellschaft, Husum 2009, ISBN 978-3-89876-463-6
- Kleines Lebkuchen-Gewürze-Lexikon Archived 2012-11-14 at the Wayback Machine
- 'Internationale Geschichte und Esskultur des Lebkuchens Archived 2013-01-22 at the Wayback Machine