ປະເທດໄທ: Difference between revisions
ລ robot Modifie: nah:Taitlālpan |
No edit summary |
||
| ແຖວ 63: | ແຖວ 63: | ||
}} |
}} |
||
'''ປະເທດໄທ'''{{spaces}}ຫຼື{{spaces}}'''ລາດຊະອານາຈັກໄທ'''{{spaces}}ຕັ້ງຢູ່ [[ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] ແລະ ມີຊາຍແດນ ຕິດກັບ [[ປະເທດລາວ|ລາວ]], [[ປະເທດກຳປູເຈຍ|ກຳປູເຈຍ]], [[ປະເທດມາເລເຊຍ|ມາເລເຊຍ]] ແລະ [[ສະຫະພາບມຽນມາ|ມຽນມາ]]. ປະເທດໄທ ເປັນ ສະມາຊິກ ຂອງ [[ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ]], [[ເອເປັກ]], [[ອາຊຽນ]] ແລະ ມີ [[ນະຄອນຫຼວງບາງກອກ]] (ຫຼື ກຸງເທບມະຫານະຄອນ)ເປັນ ສູນກາງການປົກຄອງ. |
'''ປະເທດໄທ'''{{spaces}}ຫຼື{{spaces}}'''ລາດຊະອານາຈັກໄທ'''{{spaces}}ຕັ້ງຢູ່ [[ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] ແລະ ມີຊາຍແດນ ຕິດກັບ [[ປະເທດລາວ|ລາວ]], [[ປະເທດກຳປູເຈຍ|ກຳປູເຈຍ]], [[ປະເທດມາເລເຊຍ|ມາເລເຊຍ]] ແລະ [[ສະຫະພາບມຽນມາ|ມຽນມາ]]. ປະເທດໄທ ເປັນ ສະມາຊິກ ຂອງ [[ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ]], [[ເອເປັກ]], [[ອາຊຽນ]] ແລະ ມີ [[ນະຄອນຫຼວງບາງກອກ]] (ຫຼື ກຸງເທບມະຫານະຄອນ)ເປັນ ສູນກາງການປົກຄອງ. |
||
| ⚫ | |||
ປະເທດໄທມີປະຫວັດສາດຍາວນານ ນັບເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ການລົ້ມສະຫລາຍຂອງອານາຈັກຂອມ-ຈັກກະວັດນະຄອນວັດ ນະຄອນທົມ ເມື່ອຕົ້ນ ໆ ຄຣິດສະຕະວັດທີ 8 ໂດຍມີຄວາມສືບເນື່ອງແລະຄາບກ່ຽວລະຫວ່າງອານາຈັກບູຮານຫລາຍແຫ່ງເຊັ່ນ ອານາຈັກຟູນັນ ຈາມປາ ທະວາຣະວະດີ ສີວິໄຊ ລະໂວ້ ຂະແມ ຯລຯ ໂດຍເລີ່ມມີຄວາມຊັດເຈນໃນອານາຈັກສຸໂຂໄທຕັ້ງແຕ່ປີ 1238 ໂດຍມີພໍ່ຂຸນສີອິນທຣາທິດເປັນປະຖົມກະສັດ ໃນອານາຈັກນີ້ມີກະສັດຜູ້ປີຊາສາມາດຢູ່ຫລາຍພະອົງ ເຊັ່ນ ພໍ່ຂຸນຣາມຄຳແຫງມະຫາຣາຊ ຜູ້ປະດິດອັກສອນໄທ ແລະຂະຫຍາຍອານາຈັກໄປກວ້າງໄກ ຕໍ່ມາເກີດອານາຈັກລ້ານນາທາງພາກເຫນືອ ມີພໍ່ຂຸນເມັງຣາຍມະຫາຣາຊເປັນປະຖົມກະສັດ ເສື່ອມອຳນາດລົງໃນຊ່ວງຕົ້ນຄຣິດສະຕະວັດທີ່ 14 ແລ້ວຄວາມຮຸ່ງເຮືອງກໍ່ໄດ້ປະກົດຂຶ້ນໃນອານາຈັກທາງໃຕ້ ນະ ອານາຈັກອະຍຸທະຢາ ເຊິ່ງສະຖາປະນາຂື້ນໃນປີ 1350 ໂດຍສົມເດັດພະຣາມາທິບໍດີທີ່ 1 ຫລືພະເຈົ້າອູ່ທອງ ກົງກັບສະໄໝສົມເດັດເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ແຫ່ງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ຍັງມີອານາເຂດທີ່ບໍ່ໃຫຍ່ ຕໍ່ມາກະສັດແຫ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາສາມາດໄດ້ດຶນແດນອ້ອມຂ້າງເປັນປະເທດຣາຊ ມີອານາເຂດກວ້າງຂວາງ ແຕ່ກໍ່ເສຍເມືອງຄັ້ງທຳອິດໃຫ້ແກ່ພະມ້າໃນປີ 1569 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະມະຫິນທຣາທິຣາຊ ແລະສາມາດກອບກູ້ເມືອງໄດ້ສຳເລັດໃນປີ 1592 ໂດຍສົມເດັດພະນະເຣສວນມະຫາຣາຊ ເຮັດຍຸທະຫັດຖີ (ການສູ້ຮົບກັນຕົວຕໍ່ຕົວ) ກັບພະມະຫາອຸປະຣາຊາ ແຫ່ງອານາຈັກຫົງສາວະດີ ເຮັດໃຫ້ພະມ້າບໍ່ມາຍຶດເມືອງກວ່າຮ້ອຍກວ່າປີ ໃນສະໄໝສົມເດັດພະນາຣາຍມະຫາຣາຊ ເປັນຍຸກສະໄໝທີ່ມີການຄ້າເສລີ ມີຊາວຕາເວັນຕົກມາຄ້າຂາຍເປັນຈຳນວນຫລາຍ ໂດຍສະເພາະຊາວຝຣັ່ງ ສຸດທ້າຍພະມ້າກໍ່ກັບມາຕີຈົນເສຍກຸງສີອະຢຸດທະຢາເປັນຄັ້ງທີ່ສອງໃນປີ ພ.ສ. 2310 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະທີ່ນັ່ງສຸຣິຍາດອະມະຣິນ ຫລື ພະເຈົ້າເອກະທັດ ຕໍ່ມາພະຍາວຊິຣະປຣາການ (ສິນ) ໄດ້ຍົກກຳລັງມາໂຮມຢູ່ເມືອງຈັນທະບູລີ ຈົນສາມາດກັບມາຍິດເມືອງຄືນຈາກພະມ້າໄດ້ສຳເລັດພາຍໃນ 9 ເດືອນ ແລະສະຖາປະນາຕົນເອງເປັນກະສັດພະນາມວ່າ ສົມເດັດພະບໍລົມຣາຊາທິລາດທີ 4 ຫລື ສົມເດັດພະເຈົ້າຕາກສິນມະຫາຣາຊ ເມື່ອເບິ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາແລ້ວ ເຫັນວ່າບໍ່ສາມາດຟື້ນຟູກັບຄືນໄດ້ ຈຶງໄດ້ຍ້າຍຣາຊະທານີມາຢູ່ທີ່ກຸງທົນບຸຣີ |
|||
== ເຂດການປົກຄອງ == |
== ເຂດການປົກຄອງ == |
||
| ແຖວ 208: | ແຖວ 211: | ||
|10 || [[ສຸລິນ]]||1,374,700 || [[ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ]] |
|10 || [[ສຸລິນ]]||1,374,700 || [[ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ]] |
||
|} |
|} |
||
| ⚫ | |||
ປະເທດໄທມີປະຫວັດສາດຍາວນານ ນັບເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ການລົ້ມສະຫລາຍຂອງອານາຈັກຂອມ-ຈັກກະວັດນະຄອນວັດ ນະຄອນທົມ ເມື່ອຕົ້ນ ໆ ຄ.ສ. 13 ໂດຍມີຄວາມສືບເນື່ອງແລະຄາບກ່ຽວລະຫວ່າງອານາຈັກບູຮານຫລາຍແຫ່ງເຊັ່ນ ອານາຈັກທະລາວະດີ ສີວິໄຊ ລະໂວ້ ຂະເຫມນ ຯລຯ ໂດຍເລີ່ມມີຄວາມຊັດເຈນໃນອານາຈັກສຸໂຂໄທຕັ້ງແຕ່ປີ ພ.ສ. 1781 ອານາຈັກລ້ານນາທາງພາກເຫນືອ ຈົນເສື່ອມອຳນາດລົງໃນຊ່ວງຕົ້ນພຸດທະສະຕະວັດທີ່ 19 ແລ້ວຄວາມຮຸ່ງເຮືອງກໍ່ໄດ້ປະກົດຂຶ້ນໃນອານາຈັກທາງໃຕ້ ນະ ກຸງສີອະຢຸດທະຢາ ໂດຍຍັງມີອານາເຂດທີ່ບໍ່ແນ່ຊັດ ຈົນເມືອງເສຍກຸງສີອະຢຸດທະຢາເປັນຄັ້ງທີ່ສອງໃນປີ ພ.ສ. 2310 ພະເຈົ້າຕາກສິນຈຶງໄດ້ຍ້າຍຣາຊທານີມາຢູ່ທີ່ກຸງທົນບຸຣີ |
|||
{{ອາຊຽນ}} |
{{ອາຊຽນ}} |
||
ລຸ້ນແກ້ໄຂເກົ່າເມື່ອ 17:38, 29 ມີນາ 2008
ຣາຊະອານາຈັກໄທ ราชอาณาจักรไทย
| |
|---|---|
ຄຳຂວັນ: ບໍ່ມີ | |
 | |
| ເມືອງຫຼວງ ແລະ ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ | ບາງກອກ |
| ພາສາລັດຖະການ | ພາສາໄທ |
| ການປົກຄອງ | ປະຊາທິປະໄຕແບບລັດຖະສະພາ ໂດຍມີພະມະຫາກະສັດເປັນປະມຸກ |
| ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວ ພູມິພົນອະດຸນຍະເດດ | |
| ສະໝັກ ສູນທໍລະເວດ | |
| ສະຖາປະນາຂຶ້ນ | |
| 1238–1368 | |
| 1350–1767 | |
| 1767 ຫາ 6 ເມສາ 1782 | |
| 6 ເມສາ 1782 ຫາປັດຈຸບັນ | |
| 0.4 | |
| ປະຊາກອນ | |
• ທັນວາ 2006 ປະມານ | 62.828.706 (20) |
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ 2000 | 60.916.441 |
| GDP (ອຳນາດຊື້) | 2006 (ປະມານ) |
• ລວມ | 585,9 ພັນລ້ານໂດລາສະຫະລັດ (21) |
• ຕໍ່ຫົວ | 9.100 ໂດລາສະຫະລັດ (69) |
| ຈີນີ (2002) | 42 ປານກາງ |
| HDI (2004) | 0,784 ຂໍ້ຜິດພາດ: ຄ່າ HDI ບໍ່ຖືກຕ້ອງ · 72 |
| ສະກຸນເງິນ | ບາດ ฿ (THB) |
| ເຂດເວລາ | UTC+7 |
| ລະຫັດໂທລະສັບ | 66 |
| ລະຫັດອິນເຕີເນັດ | .th |
ປະເທດໄທ ຫຼື ລາດຊະອານາຈັກໄທ ຕັ້ງຢູ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະ ມີຊາຍແດນ ຕິດກັບ ລາວ, ກຳປູເຈຍ, ມາເລເຊຍ ແລະ ມຽນມາ. ປະເທດໄທ ເປັນ ສະມາຊິກ ຂອງ ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ເອເປັກ, ອາຊຽນ ແລະ ມີ ນະຄອນຫຼວງບາງກອກ (ຫຼື ກຸງເທບມະຫານະຄອນ)ເປັນ ສູນກາງການປົກຄອງ.
ປະຫວັດສາດ
ປະເທດໄທມີປະຫວັດສາດຍາວນານ ນັບເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ການລົ້ມສະຫລາຍຂອງອານາຈັກຂອມ-ຈັກກະວັດນະຄອນວັດ ນະຄອນທົມ ເມື່ອຕົ້ນ ໆ ຄຣິດສະຕະວັດທີ 8 ໂດຍມີຄວາມສືບເນື່ອງແລະຄາບກ່ຽວລະຫວ່າງອານາຈັກບູຮານຫລາຍແຫ່ງເຊັ່ນ ອານາຈັກຟູນັນ ຈາມປາ ທະວາຣະວະດີ ສີວິໄຊ ລະໂວ້ ຂະແມ ຯລຯ ໂດຍເລີ່ມມີຄວາມຊັດເຈນໃນອານາຈັກສຸໂຂໄທຕັ້ງແຕ່ປີ 1238 ໂດຍມີພໍ່ຂຸນສີອິນທຣາທິດເປັນປະຖົມກະສັດ ໃນອານາຈັກນີ້ມີກະສັດຜູ້ປີຊາສາມາດຢູ່ຫລາຍພະອົງ ເຊັ່ນ ພໍ່ຂຸນຣາມຄຳແຫງມະຫາຣາຊ ຜູ້ປະດິດອັກສອນໄທ ແລະຂະຫຍາຍອານາຈັກໄປກວ້າງໄກ ຕໍ່ມາເກີດອານາຈັກລ້ານນາທາງພາກເຫນືອ ມີພໍ່ຂຸນເມັງຣາຍມະຫາຣາຊເປັນປະຖົມກະສັດ ເສື່ອມອຳນາດລົງໃນຊ່ວງຕົ້ນຄຣິດສະຕະວັດທີ່ 14 ແລ້ວຄວາມຮຸ່ງເຮືອງກໍ່ໄດ້ປະກົດຂຶ້ນໃນອານາຈັກທາງໃຕ້ ນະ ອານາຈັກອະຍຸທະຢາ ເຊິ່ງສະຖາປະນາຂື້ນໃນປີ 1350 ໂດຍສົມເດັດພະຣາມາທິບໍດີທີ່ 1 ຫລືພະເຈົ້າອູ່ທອງ ກົງກັບສະໄໝສົມເດັດເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ແຫ່ງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ຍັງມີອານາເຂດທີ່ບໍ່ໃຫຍ່ ຕໍ່ມາກະສັດແຫ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາສາມາດໄດ້ດຶນແດນອ້ອມຂ້າງເປັນປະເທດຣາຊ ມີອານາເຂດກວ້າງຂວາງ ແຕ່ກໍ່ເສຍເມືອງຄັ້ງທຳອິດໃຫ້ແກ່ພະມ້າໃນປີ 1569 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະມະຫິນທຣາທິຣາຊ ແລະສາມາດກອບກູ້ເມືອງໄດ້ສຳເລັດໃນປີ 1592 ໂດຍສົມເດັດພະນະເຣສວນມະຫາຣາຊ ເຮັດຍຸທະຫັດຖີ (ການສູ້ຮົບກັນຕົວຕໍ່ຕົວ) ກັບພະມະຫາອຸປະຣາຊາ ແຫ່ງອານາຈັກຫົງສາວະດີ ເຮັດໃຫ້ພະມ້າບໍ່ມາຍຶດເມືອງກວ່າຮ້ອຍກວ່າປີ ໃນສະໄໝສົມເດັດພະນາຣາຍມະຫາຣາຊ ເປັນຍຸກສະໄໝທີ່ມີການຄ້າເສລີ ມີຊາວຕາເວັນຕົກມາຄ້າຂາຍເປັນຈຳນວນຫລາຍ ໂດຍສະເພາະຊາວຝຣັ່ງ ສຸດທ້າຍພະມ້າກໍ່ກັບມາຕີຈົນເສຍກຸງສີອະຢຸດທະຢາເປັນຄັ້ງທີ່ສອງໃນປີ ພ.ສ. 2310 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະທີ່ນັ່ງສຸຣິຍາດອະມະຣິນ ຫລື ພະເຈົ້າເອກະທັດ ຕໍ່ມາພະຍາວຊິຣະປຣາການ (ສິນ) ໄດ້ຍົກກຳລັງມາໂຮມຢູ່ເມືອງຈັນທະບູລີ ຈົນສາມາດກັບມາຍິດເມືອງຄືນຈາກພະມ້າໄດ້ສຳເລັດພາຍໃນ 9 ເດືອນ ແລະສະຖາປະນາຕົນເອງເປັນກະສັດພະນາມວ່າ ສົມເດັດພະບໍລົມຣາຊາທິລາດທີ 4 ຫລື ສົມເດັດພະເຈົ້າຕາກສິນມະຫາຣາຊ ເມື່ອເບິ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາແລ້ວ ເຫັນວ່າບໍ່ສາມາດຟື້ນຟູກັບຄືນໄດ້ ຈຶງໄດ້ຍ້າຍຣາຊະທານີມາຢູ່ທີ່ກຸງທົນບຸຣີ
ເຂດການປົກຄອງ
ພາກເໜືອ
ມີ 9 ຈັງຫວັດ :
ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ
ມີ 19 ຈັງຫວັດ :
- ກາລະສິນ
- ຂອນແກ່ນ
- ໄຊຍະພູມ
- ນະຄອນພະນົມ
- ນະຄອນລາຊະສີມາ
- ບຸລີຣຳ
- ມະຫາສາຣະຄາມ
- ມຸກດາຫານ
- ຍະໂສທອນ
- ຣ້ອຍເອັດ
- ເລີຍ
- ສະກົນນະຄອນ
- ສຸຣິນ
- ສີສະເກດ
- ໜອງຄາຍ
- ໜອງບົວລຳພູ
- ອຸດອນທານີ
- ອຸບົນລາຊະທານີ
- ອຳນາດຈະເລີນ
ພາກກາງ
ມີກຸງເທບມະຫານະຄອນແລະ 21 ຈັງຫວັດ :
- ກຳແພງເພັດ
- ໄຊນາດ
- ນະຄອນນາຍົກ
- ນະຄອນປະຖົມ
- ນະຄອນສະຫວັນ
- ນົນທະບຸລີ
- ປະທຸມທານີ
- ພະນະຄອນສີອະຍຸດທະຍາ
- ພິຈິດ
- ພິດສະນຸໂລກ
- ເພັດຊະບູນ
- ລົບບຸລີ
- ສະໝຸດປຣາການ
- ສະໝຸດສົງຄາມ
- ສະໝຸດສາຄອນ
- ສະຣະບຸລີ
- ສິງບຸລີ
- ສຸໂຂໄທ
- ສຸພັນບຸລີ
- ອ່າງທອງ
- ອຸໄທທານີ
ພາກຕາເວັນອອກ
ມີ 7 ຈັງຫວັດ :
ພາກຕາເວັນຕົກ
ມີ 5 ຈັງຫວັດ :
ພາກໃຕ້
ມີ 14 ຈັງຫວັດ
- ກຣະບີ່
- ຊຸມພອນ
- ຕຣັງ
- ນະຄອນສີທຳມະຣາຊ
- ນະຣາທິວາດ
- ປັດຕານີ
- ພັງງາ
- ພັດທະລຸງ
- ພູເກັດ
- ຍະລາ
- ຣະນອງ
- ສົງຂລາ
- ສະຕູນ
- ສຸຣາດທານີ
ເມືອງໃຫຍ່ / ຈັງຫວັດໃຫຍ່
| ອັນດັບ | ເມືອງ / ເທດສະບານ | ຈຳນວນປະຊາກອນ | ຈັງຫວັດ |
|---|---|---|---|
| 1 | ກຸງເທບມະຫານະຄອນ | 6,121,672 | ກຸງເທບມະຫານະຄອນ |
| 2 | ນົນທະບູລີ | 266,941 | ນົນທະບູລີ |
| 3 | ປາກເກັດ | 167,138 | ນົນທະບູລີ |
| 4 | ຫາດໃຫຍ່ | 157,678 | ສົງຂາ |
| 5 | ຊຽງໃໝ່ | 150,805 | ຊຽງໃໝ່ |
| 6 | ນະຄອນລາດຊະສີມາ | 149,938 | ນະຄອນລາດຊະສີມາ |
| 7 | ອຸດອນທານີ | 142,670 | ອຸດອນທານີ |
| 8 | ສຸລາດທານີ | 124,665 | ສຸລາດທານີ |
| 9 | ຂອນແກ່ນ | 121,283 | ຂອນແກ່ນ |
| 10 | ນະຄອນສີທຳມະລາດ | 106,293 | ນະຄອນສີທຳມະລາດ |
| ອັນດັບ | ຈັງຫວັດ | ຈຳນວນປະຊາກອນ | ພາກ |
|---|---|---|---|
| 1 | ກຸງເທບມະຫານະຄອນ | 6,121,672 | ພາກກາງ |
| 2 | ນະຄອນລາດສະສີມາ | 2,546,763 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 3 | ອຸບົນລາດຊະທານີ | 1,774,808 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 4 | ຂອນແກ່ນ | 1,747,542 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 5 | ຊຽງໃໝ່ | 1,650,009 | ພາກເໜືອ |
| 6 | ບຸລີລຳ | 1,531,430 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 7 | ອຸດອນທານີ | 1,523,802 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 8 | ນະຄອນສີທຳມະລາດ | 1,504,420 | ພາກໃຕ້ |
| 9 | ສີສະເກດ | 1,443,975 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| 10 | ສຸລິນ | 1,374,700 | ພາກຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ |
| ປະເທດສະມາຊິກ |  | |
|---|---|---|
| ປະເທດສັງເກດການ | ||
| ການບໍລິຫານ | ||
| ສັນຍະລັກ | ||
| ການປະຊຸມ | ||
| ອື່ນໆ | ||