ລັກທິອຳນາດນິຍົມ
ລັກທິອຳນາດນິຍົມ (ອັງກິດ: Authoritarianism) ແມ່ນ ລະບົບການເມືອງ ທີ່ມີລັກສະນະໂດຍການປະຕິເສດຂອງ ຫຼາຍດ້ານການເມືອງ, ການນໍາໃຊ້ອໍານາດສູນກາງທີ່ເຂັ້ມແຂງເພື່ອປົກປັກຮັກສາ ສະຖານະ ການທາງການເມືອງ, ແລະການຫຼຸດຜ່ອນ ການປະຊາທິປະໄຕ, ການແຍກໃຊ້ອຳນາດ ເສລີພາບພົນລະເມືອງ, ແລະ ກົດຫມາຍ. [1][2] ລະບອບ ອຳນາດອາດຈະເປັນລະ ອັດຕາທິປະໄຕ ຫຼື ຄະນາທິປະໄຕ ແລະອາດຈະອີງຕາມການປົກຄອງຂອງ ພັກ ຫຼື ທະຫານ.[3][4] ລັດທີ່ມີເຂດຊາຍແດນທີ່ມົວໄປລະຫວ່າງປະຊາທິປະໄຕແລະລັກທິອຳນາດນິຍົມບາງຄັ້ງໄດ້ຖືກລັກສະນະເປັນ "ປະຊາທິປະໄຕປະສົມ", "ລະບອບປະສົມ" ຫຼື "ອຳນາດນິຍົມແບບແຂ່ງຂັນ".[5][6][7]
ນັກວິທະຍາສາດທາງດ້ານການເມືອງ Juan Linz, ໃນວຽກງານທີ່ມີອິດທິພົນ [8] 1964, ລະບອບການປົກຄອງ: ສະເປນ, ໄດ້ກໍານົດລັກທິອຳນາດນິຍົມທີ່ມີຄຸນສົມບັດສີ່ຢ່າງ:
- ລັດທິຫຼາຍຝ່າຍທາງການເມືອງ ທີ່ຈຳກັດ, ແມ່ນບັນລຸໄດ້ດ້ວຍຂໍ້ຈຳກັດກ່ຽວກັບສະ ອົງກອນນິຕິບັນຍັດ, ພັຄກາຣເມືອງ ແລະ ກຸ່ມຜົນປະໂຫຍດ.
- ຄວາມຊອບທໍາທາງດ້ານການເມືອງ ໂດຍອີງໃສ່ການອຸທອນກັບຄວາມຮູ້ສຶກແລະການກໍານົດລະບອບການເປັນຄວາມຊົ່ວຮ້າຍທີ່ຈໍາເປັນເພື່ອຕໍ່ສູ້ກັບ "ບັນຫາສັງຄົມທີ່ຮັບຮູ້ໄດ້ງ່າຍ, ເຊັ່ນ ການພັດທະນາຕໍ່າກວ່າ ຫຼື ການກະບົດ."
- ການເຄື່ອນໄຫວທາງການເມືອງ ໜ້ອຍທີ່ສຸດ, ແລະສະກັດກັ້ນບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຕ້ານລັດຖະບານ.
- ອຳນາດບໍລິຫານທີ່ບໍ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້, ມັກຈະບໍ່ຈະແຈ້ງ ແລະປ່ຽນແປງ, ໃຊ້ເພື່ອຂະຫຍາຍອຳນາດຂອງຜູ້ບໍລິຫານ.
ເອກະສານອ້າງອີງ
[ດັດແກ້]- ↑ "https://books.google.com/books?id=BhaeDwAAQBAJ&pg=PA161". A Functional Theory of Government, Law, and Institutions.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ Conceptualizing Politics: An Introduction to Political Philosophy.
- ↑ Dictators and Dictatorships: Understanding Authoritarian Regimes and Their Leaders.
- ↑ "Institutions of the Offensive: Domestic Sources of Dispute Initiation in Authoritarian Regimes, 1950–1992".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "https://www.cambridge.org/core/books/competitive-authoritarianism/20A51BE2EBAB59B8AAEFD91B8FA3C9D6". Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes after the Cold War.
{{cite book}}: External link in|chapter= - ↑ "Elections Without Democracy: Thinking About Hybrid Regimes".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Lost in the Gray Zone: Competing Measures of Democracy in the Former Soviet Republics".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Richard Shorten, Modernism and Totalitarianism: Rethinking the Intellectual Sources of Nazism and Stalinism, 1945 to the Present Archived 2020-01-09 at the Wayback Machine (Palgrave Macmillan, 2012), p. 256 (note 67): "For a long time the authoritative definition of authoritarianism was that of Juan J. Linz."