ທະເລເມດີແຕຣາເນ

ທະເລເມດີແຕຣາເນ
ແຜນທີ່ທະເລເມດີແຕຣາເນ
ທີ່ຕັ້ງ	ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ເອີຣົບຕາເວັນອອກ, ອາຟຣິກາເໜືອ ແລະ ອາຊີຕາເວັນຕົກ
ຊະນິດ	ທະເລ
ແຫຼ່ງນ້ຳໄຫຼເຂົ້າຫຼັກ	ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ, ທະເລມາມາຣາ, ແມ່ນ້ຳໄນລ໌, Ebro, Rhône, Chelif, Po
ປະເທດໃນອ່າງນ້ຳ	ປະມານ 60 ອານບານີ ອານເຊຣີ ອັງໂດລາ ໂອຕຣິດ ເບລາຣຸດຊີ ບົດສະນີ ແລະ ແຮກເຊໂກວິນາ ບູນກາລີ ບູຣູນດີ ຊາດ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ກົງໂກ ກຣົວຊີ ໄຊປຣັດ ເຊັກ ເອຢິບ ອິຣີເຕຣຍ ເອທິໂອປີ ຝຣັ່ງ ຊອກຊີ ຈິບຣານຕາ (UK) ເກຣັກ ຮົງກາລີ ອິດສະຣາແອນ ອິຕາລີ ເຄັນຍາ ໂຄໂຊໂວ ລີບັງ ລິບີ ເລັກເຕນສະເຕນ ມານຕາ ໂມນດາວີ ໂມນາໂກ ມົງເຕເນໂກຣ ມາຣົກ ນີເຊ ມາເຊໂດນີເໜືອ ປາເລດສະຕິນ ໂປໂລຍ ປອກຕຸຍການ ຣູມານີ ລັດເຊຍ ຣູວັນດາ ຊັງມາລີໂນ ແຊັກບີ ສະໂລວາກີ ສະໂລເວນີ ໂອເຊຕີໃຕ້ ຊູດັງໃຕ້ ແອັດສະປາຍ ຊູດັງ ສະວິດ ຊີຣີ ຕັງຊານີ ຕຣັງສະນີສະຕຣີ ຕຸຍນີຊີ ຕວັກກີ ອູກັນດາ ອູແກຣນ ນະຄອນລັດວາຕິກັງ
ພື້ນທີ່ພື້ນນ້ຳ	2500000 ກມ2
ຄວາມເລິກໂດຍສະເລ່ຍ	1500ມ
ຄວາມເລິກສູງສຸດ	5267ມ
ປະລິມານນ້ຳ	3750000ກມ3
ເວລາຂອງນ້ຳ	80–100 ປີ
ເກາະ	3300+
ເມືອງ	Alexandria, Barcelona, Algiers, Izmir, Rome, Athens, Beirut, Tripoli, Tunis, Tangier, Tel Aviv-Yafo, Split, (full list)

ພາບຖ່າຍຈາກດາວທຽມຂອງທະເລເມດີແຕຣາເນ

ທະເລເມດີແຕຣາເນ (ອັງກິດ: Mediterranean Sea) ເປັນທະເລລະຫວ່າງທະວີບ ກາງທະວີບເອີຣົບ ແລະ ດິນແດນອານາໂຕເລຍທີ່ຢູ່ທາງເໜືອ ທະວີບອາຟຣິກາທີ່ຢູ່ທາງໃຕ້ ແລະ ທະວີບອາຊີທີ່ຢູ່ທາງຕາເວັນອອກ ຄອບຄຸມພື້ນທີ່ປະມານ 2.5 ລ້ານຕາລາງກິໂລແມັດ (ກວມເອົາ 0.7 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງພື້ນຜິວນ້ຳທະເລທັງໝົດໃນໂລກ) ແລະ ມີສ່ວນທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກຜ່ານທາງຊ່ອງແຄບຈິບຣານຕາ ຄຳໃນພາສາອັງກິດ Mediterranean ມາຈາກພາສາລາແຕງ mediterraneus ໝາຍເຖິງ 'ພາຍໃນແຜ່ນດິນ' (medius 'ກາງ' terra 'ແຜ່ນດິນ, ໂລກ') ໃນພາສາເກຣັກໃຊ້ວ່າ "mesogeios" – ຈາກຄຳເກຣັກ μέσος (mésos) ແປວ່າ "ໃນທ່າມກາງ", ແລະ γήινος (gḗinos) ແປວ່າ "ແຫ່ງແຜ່ນດິນ" – ເຊິ່ງສະແດງເຖິງລັກສະນະທະເລທີ່ມີແຜ່ນດິນອ້ອມຮອບ ອີງຕາມຫຼັກຖານທາງທໍລະນີສາດແລ້ວ ທະເລເມດີແຕຣາເນຖືກຈັດອອກຈາກມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ເມື່ອ 5.9 ລ້ານປີກ່ອນ ແລະ ຢູ່ໃນສະພາບແຫ້ງແລ້ງ (dessicated) ໂດຍສິ້ນເຊີງເປັນຊ່ວງເວລາດົນນານປະມານ 6 ແສນປີ ຫຼື ທີ່ຮຽກວ່າ ວິກິດລະດັບເກືອຍຸກເມສຊີນີ (Messinian Salinity Crisis) ກ່ອນທີ່ຈະຖືກນ້ຳຖ້ວມໃຫຍ່ເພີ່ມລະດັບນ້ຳໃຫ້ເຕັມອີກຄັ້ງໃນຍຸກຊັງຄຣີອັນ .

ທະເລເມດີແຕຣາເນມີຄວາມເລິກໂດຍສະເລ່ຍ 1,500 ມ. (4,900 ຟຸດ) ແລະ ເລິກສຸດທີ່ບັນທຶກໄວ້ ແມ່ນ 5,267 ມ. (17,280 ຟຸດ) ໃນຮ່ອງເລິກຄາລິບໂຊ (Calypso Deep) ໃນທະເລໄອໂອນຽນ ທະເລເມດີແຕຣາເນຖືກອ້ອມຮອບດ້ວຍແຄມຝັ່ງຂອງທະວີບເອີຣົບໃຕ້ ແຄມຝັ່ງຂອງອາຊີມິເນີ ແລະ ແຄມຝັ່ງອາຟຣິກາເໜືອ ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງເສັ້ນຂະໜານ 30 ° ແລະ 46 ° N ແລະ ເສັ້ນຂະໜານ 6 ° W ແລະ 36 ° E ມີຄວາມຍາວຕາມທິດຕາເວັນຕົກ - ຕາເວັນອອກ ເມື່ອວັດຈາກຊ່ອງແຄບຈິບຣານຕາໄປຈົນເຖິງອ່າວ Iskenderun ເທິງຊາຍຝັ່ງຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງຕວັກກີ ຢູ່ທີ່ປະມານ 4,000 ກິໂລແມັດ ( 2,500 ໄມລ໌ ) ມີຄວາມຍາວຕາມທິດເໜືອ - ໃຕ້ໂດຍສະເລ່ຍຂອງທະເລ ວັດຈາກແຄມຝັ່ງທາງໃຕ້ຂອງກຣົວຊີ ຫາ ລິບີປະມານ 800 ກມ. (500 ໄມລ໌).

ທະເລເມດີແຕຣາເນເປັນເສັ້ນທາງທີ່ສຳຄັນສຳລັບພໍ່ຄ້າ ແລະ ນັກເດີນທາງໃນສະໄໝບູຮານ ມັນຊ່ວຍອຳນວຍຄວາມສະດວກທາງການຄ້າ ແລະ ການແລກປ່ຽນທາງວັດທະນະທຳລະຫວ່າງຜູ້ຄົນໃນພາກພື້ນ ປະຫວັດສາດຂອງພາກພື້ນໃນເມດີແຕຣາເນຈຶ່ງມີຄວາມສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງຕໍ່ການເຂົ້າໃຈຕົ້ນກຳເນີດ ແລະ ການພັດທະນາຂອງອາລະຍະທຳສະໄໝໃໝ່ຫຼາຍແຫ່ງ.

ອ້າງອີງ

ບັນນານຸກົມ

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ

• Greenpeace campaign "Defending Our Mediterranean": Threats, Solutions and Photo Petition Archived 2007-10-12 at the Wayback Machine (ອັງກິດ)
• Planblue - Environment and Development in the Mediterranean Region (ອັງກິດ)
• Finding Nino By Marc Llewellyn - winner of the ASTW Travel Book of the Year Award, about the Mediterranean, finding oneself, and becoming a peasant farmer. (ອັງກິດ)
• Mediterranean Sea Microorganisms: 180+ images of Foraminifera (ອັງກິດ)